Η ανάγκη να αρέσουμε καθώς και η ανάγκη του ανήκειν είναι έντονες στη ζωή των περισσότερων ανθρώπων. Οι ακατάλληλοι σύντροφοι είναι πολύ πιθανό να προκύψουν όταν οι προηγούμενες ψυχικές μας ανάγκες είναι τόσο ισχυρές που δε μας επιτρέπουν να υπολογίζουμε καλά κάποια πράγματα. Ακατάλληλοι σύντροφοι σημαίνει δυστυχισμένη σχέση, σημαίνει ίσως και δυστυχισμένη ατομική ζωή.
Γιατί, όμως, επιλέγουμε λάθος συντρόφους, αγόρια και άνδρες που ξέρουμε εξ αρχής ή μετέπειτα αντιλαμβανόμαστε πως δεν είναι κατάλληλοι για εμάς; Και γιατί μένουμε μαζί τους παρότι από κάποια φάση κι έπειτα έχουμε επίγνωση της μη καταλληλότητας τους;
Ακατάλληλοι σύντροφοι: Γιατί τους επιλέγουμε και Γιατί συνεχίζουμε να είμαστε μαζί τους;
Πίσω από τις εσφαλμένες επιλογές συντρόφων, ιδίως όταν δεν πρόκειται για μία δύο επιλογές αλλά για περισσότερες, σίγουρα κρύβονται κάποιοι παράγοντες. Μερικά προσωπικά αίτια που μας ωθούν είτε το αντιλαμβανόμαστε είτε όχι να αναζητούμε συντρόφους που δε μας ταιριάζουν για διάφορους λόγους. Μερικά προσωπικά αίτια που μας καθηλώνουν σε δέσμευση με αυτούς, την οποία δύσκολα διακόπτουμε. Ορισμένοι από τους αιτιολογικούς παράγοντες, λοιπόν, είναι οι ακολούθως αναφερόμενοι:
Η χαμηλή αυτοπεποίθηση συνδέεται συχνά με την επιλογή ακατάλληλων συντρόφων
Όταν δεν αγαπάμε τον εαυτό μας και δεν πιστεύουμε πραγματικά στις δυνατότητες και στο τι αξίζει, τότε συχνά πέφτουμε σε λάθος επιλογές. Οι ακατάλληλοι σύντροφοι εμπεριέχονται στο σύνολο των εσφαλμένων αυτών επιλογών, πλάι σε άλλες.
Επίσης, τα χαμηλά επίπεδα αυτοπεποίθησης συνδέονται άμεσα και με την παραμονή σε μία τοξική σχέση. Διότι δύσκολα μια γυναίκα που πιστεύει στον εαυτό της και πατάει στα πόδια της γερά θα παραμείνει καθηλωμένη σε μία μη υγιή και δυστυχισμένη σχέση.
Το να μην τρέφουμε βαθιά πίστη και να μην αγαπάμε τον εαυτό μας, με τα προτερήματα και τα ελαττώματά του, είναι από κάθε άποψη ένα αρνητικό φαινόμενο. Ένα αρνητικό φαινόμενο με πολυποίκιλες επιπτώσεις σε κάθε τομέα της ζωής μας. Δε χρειάζεται να γίνουμε εγωπαθείς ή νάρκισσοι, αλλά κατ’ εμάς είναι σημαντικό ο καθένας και η καθεμία ξεχωριστά να εμπιστεύεται, να πιστεύει και να αγαπάει τον εαυτό του. Το άρθρο μας «Πώς να νιώσεις καλά με τον εαυτό σου – 12 Βοηθητικοί τρόποι (Ψυχολογία)» θα σου φανεί χρήσιμο στο σημείο αυτό.
Μήπως φοβάσαι να μείνεις μόνη;
Συχνά, οι ακατάλληλοι σύντροφοι είναι αποτέλεσμα της βιαστικής επιλογής τους. Αναφερόμαστε στις λεγόμενες rebound σχέσεις, όπου τον τη λήξη μιας σχέσης ακολουθεί η άμεση έναρξη μιας καινούριας με άλλο ταίρι. Κι αυτό συχνά συμβαίνει σε περιπτώσεις όπου το άτομο που φεύγει από τη μία σχέση και μπαίνει κατευθείαν στην άλλη διέπεται από το φόβο της μοναξιάς.
Αν φοβάσαι να μείνεις μόνη σου, τότε είναι αναμενόμενο να πέφτεις με τα μούτρα σε όποιον βρεθεί διαθέσιμος, σε όποιον σου δείξει ενδιαφέρον. Και δεν είναι πάντοτε κακό αυτό, υπό την έννοια ότι δεν ορίζει κανείς πόσο καιρό πρέπει να περιμένεις μέχρι να βρεις καινούριο ταίρι έπειτα από ένα χωρισμό ούτε είναι απαραίτητα αρνητικό το να προτιμάς να συμπορεύεσαι με κάποιον στη ζωή. Τα βαθύτερα αίτια πίσω από την εν λόγω φοβία, ωστόσο, καθώς και η διαχείρισή της μοναξιάς είναι απαραίτητο να εντοπιστούν και να υπολογιστούν.
Ένας τέτοιος φόβος δύναται να θολώνει την κριτική μας ικανότητα και τις πραγματικές μας ανάγκες. Να μας οδηγεί εμμονικά στο να ψάχνουμε καινούριο σύντροφο και να μένουμε σε σχέση μαζί του ακόμη κι αν τα συναισθήματά μας δεν είναι αμοιβαία, δεν είναι γνήσια, δεν είναι καν υπαρκτά. Να μην χωρίζουμε διότι φοβόμαστε το να μην έχουμε κάποιον ως σύντροφο. Ξεχνάμε, όμως, ότι μια διαπροσωπική σχέση μεταξύ δύο προσώπων οφείλει να διέπεται από αμοιβαία συναισθήματα, από γνήσια συναισθήματα, από υπαρκτά συναισθήματα. Ειδάλλως, δεν είναι αληθινή, δεν είναι εποικοδομητική δεν είναι υγιής, δεν είναι καν υπαρκτή, κατά τη γνώμη μας…
Άρνηση της κατάστασης & παραμονή σε μία μη υγιή σχέση
Ένας από τους παράγοντες που εξηγούν το γιατί παραμένουμε σε μία τοξική και δυστυχισμένη σχέση είναι η άρνηση. Αρνούμαστε να παραδεχτούμε ότι ο σύντροφός μας δεν είναι ο κατάλληλος για εμάς, για τον χ ψ λόγο. Αρνούμαστε να το δούμε, να το σκεφτούμε, να το συνειδητοποιήσουμε.
Η άρνηση αυτή μας ισοδυναμεί με εξαπάτηση του εαυτού μας, αφού τον κοροϊδεύουμε ότι είμαστε σε μία σχέση που είναι «μια χαρά» με έναν άνθρωπο που επίσης είναι «μια χαρά».
Τι είναι ψυχαναλυτικά η «άρνηση»;
Αν προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε ψυχαναλυτικά τον όρο αυτό, ίσως και να μας φανεί χρήσιμο για την επίλυση του προβλήματος. Ας δούμε τι είπε για την άρνηση ο Sigmund Freud, οι ακόλουθοί του και η σύγχρονη Ψυχαναλυτική Σχολή.
Ο Φρόυντ είχε διακρίνει το ψυχικό όργανο σε τρία τμήματα: το Εγώ, το Εκείνο και το Υπερεγώ. Το πρώτο αποτελεί το οργανωμένο τμήμα της προσωπικότητας, όπου εμπερικλείεται η λογική. Παρεμβάλλεται ανάμεσα στις ενορμήσεις του Εκείνου και στις απαγορεύσεις του εξωτερικού Υπερεγώ , δρώντας ως έλλογος διαμεσολαβητής. Σε αυτό το πλαίσιο, έχει αναπτύξει αρκετές «τεχνικές» (μηχανισμούς) προκειμένου να μην βιώνει το άγχος ή να μειώνει το άγχος που κάποιες καταστάσεις μπορεί να του επιφέρουν. Η άρνηση είναι εξ αυτών. Ως ασυνείδητος αμυντικός μηχανισμός, η άρνηση έχει ως αποτέλεσμα το άτομα να μην αποδέχεται την ύπαρξη ορισμένων στοιχείων της εξωτερικής πραγματικότητας, κάτι που το «προστατεύει», όπως προαναφέραμε, από ενδεχόμενο άγχος.
Συμπερασματικά, μπορεί να αρνούμαστε – συνήθως ασυνείδητα – μια πραγματικά υφιστάμενη κατάσταση, με στόχο να περιορίζουμε το εσωτερικό άγχος μας. Ωστόσο, η δυστυχισμένη και μη υγιής αυτή κατάσταση συνεχίζει να υπάρχει και να μας επηρεάζει αρνητικά. Γιατί, λοιπόν, να μην απεγκλωβιστούμε;
Οι ακατάλληλοι σύντροφοι μπορεί να είναι μην είναι δική μας επιλογή
Θα ήταν σίγουρα άδικο να ρίχνουμε σε άλλα πρόσωπα ή καταστάσεις δικές μας αποφάσεις, οπότε και ο παραπάνω υπότιτλος δεν είναι εντελώς αντιπροσωπευτικός. Θέλουμε, όμως, να εννοήσουμε το εξής:
Πολλές φορές συμβαίνει να επιλέγουμε κάποιον για αγόρι ή άντρα μας επειδή μάς το επέβαλαν οι γονείς μας. Ή επειδή θεωρείται ωραίος «αντικειμενικά» κι άρα επιβάλλεται από τις κοινωνικές νόρμες. Ή επειδή οι φίλοι και οι φίλες μας μάς λένε ότι δεν θα βρίσκουμε εύκολα συντρόφους με οικονομική άνεση και ανθισμένη επαγγελματική καριέρα, οπότε δεν πρέπει να αφήσουμε την ευκαιρία να πάει χαμένη. Και άλλα τέτοια.
Σε αντίστοιχες περιπτώσεις είναι σημαντικό να διερωτόμαστε: γνωρίζουν οι γονείς μας, η κοινωνία και οι φίλες μας που μας πιέζουν στην ουσία να κρατήσουμε έναν σύντροφο τι αρνητικά τυχόν έχει; Ότι, παραδείγματος χάριν, πίσω από τα χρήματα και την ομορφιά μπορεί να κρύβεται ένας άνδρας άπιστος, δίχως σεβασμό και εκτίμηση για τη σύντροφό του; Ή ότι απλά πρόκειται για κάποιον που, παρά τα καλά του, εμείς δεν τον θέλουμε αληθινά;
Ας σταματήσουμε να δίνουμε σημασία στη γνώμη των άλλων, ειδικά όταν αυτοί «οι άλλοι» δεν είναι ειδικοί σε ένα θέμα και δεν έχουμε ζητήσει την άποψή τους. Αναλυτικότερες πληροφορίες και συμβουλές υπάρχουν στο άρθρο μας «Πώς να μην σε επηρεάζουν οι άλλοι (Ψυχολογία)».
Φόβος εγκατάλειψης: ξεκινάει στην παιδική ηλικία ωστόσο επηρεάζει καθοριστικά την ενήλικη ζωή
Οι Αναπτυξιακοί Ψυχολόγοι και οι Ψυχαναλυτές είναι εκείνοι που μιλούν κατά κύριο λόγο για πρώιμες εγγραφές και εμπειρίες οι οποίες παίζουν καθοριστικό ρόλο στη μετέπειτα ζωή των ατόμων.
Υπό αυτό το πρίσμα, ουκ ολίγα τα άτομα που κατά την παιδική ή ακόμη και τη βρεφική ηλικία τους μεγάλωσαν σε ένα μη ασφαλές περιβάλλον. Ένα οικογενειακό περιβάλλον ασταθές που ευνόησε την ανάπτυξη ανασφαλειών και φόβου εγκατάλειψης από τα αγαπημένα πρόσωπα. Αυτά τα άτομα είναι πολύ πιθανό να συνεχίζουν στην ενήλικη ζωή τους να φοβούνται μην εγκαταλειφθούν από όσους επιλέγουν να είναι μαζί.
Κι έτσι, προβαίνουν σε συμβιβασμούς, ή καλύτερα να το πούμε σε εκπτώσεις. Εκπτώσεις σε ό,τι αφορά στα κριτήρια που θέτουν για την επιλογή συντρόφου. Εκπτώσεις στις επιθυμίες και τις προσδοκίες τους από τον άνθρωπο που έχουν στο πλευρό τους. Εκπτώσεις στις απαιτήσεις τους από εκείνον. Συνεχίζουν να παραμένουν μαζί του, παρόλο που μπορεί να αναγνωρίζουν την λάθος επιλογή ή την ακαταλληλότητα του καλού τους (σε αντίθεση με την προηγούμενη περίπτωση).
Εξάρτηση & Ακατάλληλοι σύντροφοι: δύο έννοιες και καταστάσεις συνυφασμένες
Η εξάρτηση, σε ό,τι κι αν αναφέρεται, δεν μπορεί να έχει θετικό πρόσημο. Από ο,τιδήποτε εξαρτώμεθα συμπεριφερόμαστε διαφορετικά συγκριτικά με το πώς θα συμπεριφερόμασταν στο ίδιο κομμάτι εάν δεν ήμασταν εξαρτημένοι. Αυτό ως γενικός κανόνας.
Τώρα, πιο ειδικά, η συναισθηματική ή / και οικονομική εξάρτηση στα πλαίσια μιας ερωτικής σχέσης, συνάδει με δέσμευση. Με υποχρέωση δέσμευσης με κάποιον που στην πραγματικότητα ίσως και να μη θέλουμε να είμαστε μαζί του.
Φράσεις όπως: «Δεν μπορώ να ζήσω χωρίς αυτόν.» ή «Η ζωή μου θα είναι ανούσια αν δεν είμαι με τον (τάδε).» ΔΕ γίνεται να έχουν πραγματική υπόσταση και ισχύ. Όσο κι αν αγαπάμε κάποιον. Όσο ερωτευμένες κι αν είμαστε μαζί του. Όσο κι αν δεν επιθυμούμε το χωρισμό. Μπορεί κάποιες συμπεριφορές του να μην είναι κατάλληλες για εμάς. Να μας υποτιμούν, να μας ρίχνουν ψυχολογικά, να μας στενοχωρούν κ.λπ. Διάβασε προσεκτικά ορισμένα άρθρα μας όπως τα παρακάτω, καθώς πιστεύουμε ότι θα μπορέσουν να σε βοηθήσουν αρκετά εάν είσαι παγιδευμένη σε μία τέτοια σχέση:
- Σχέση εξάρτησης: Γιατί δημιουργείται & Τα 5 σημάδια για να την αναγνωρίσεις
- Παίζει μαζί μου – 13 Σημάδια που το μαρτυρούν
- Η δύναμη της συνήθειας & Πώς να την αλλάξεις
- Πώς να προχωρήσεις μπροστά στη ζωή σου.
Μήπως πιστεύεις ότι μπορείς να τον αλλάξεις και να τον … «σώσεις»;
Ένας τελευταίος λόγος που θεωρούμε πως εξηγεί αρκετές φορές το γιατί ακατάλληλοι σύντροφοι εμφανίζονται στη ζωή μας και δύσκολα φεύγουμε από μια σχέση μαζί τους είναι η εξής εσφαλμένη πεποίθηση: ότι μπορούμε να τους αλλάξουμε.
Πιστεύουμε ότι μπορούμε να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής τους. Να εξαλείψουμε τις κακές τους συνήθειες, να τους «φτιάξουμε». Θεωρούμε ότι θα είναι τόσο καταλυτική η παρουσία μας στο πλευρό τους που θα τους πείσει να αλλάξουν. Έτσι, συνεχίζουμε και μάλιστα ακόμα πιο ένθερμα να είμαστε σε σχέση μαζί τους. Διότι – όπως κρίνουμε – με τον καιρό θα τους φτιάξουμε και – ακόμα χειρότερα – θα τους σώσουμε.
Δεν είναι, όμως, έτσι τα πράγματα. Μπορεί πράγματι εμείς να επιθυμούμε να βελτιώσουμε τα αρνητικά που βλέπουμε σε ένα άτομο που αγαπάμε. Μπορούμε όντως να σταθούμε πλάι του, να του τα επισημάνουμε και να είμαστε συνοδοιπόροι στην δική του προσπάθεια για αλλαγή και βελτίωση. Εντούτοις, ΔΕΝ θα αλλάξουμε εμείς κανέναν. Ιδίως εάν ο ίδιος δεν επιθυμεί και δεν προσπαθεί συστηματικά μόνος του να βελτιωθεί.
Κατά συνέπεια, υπάρχουν αρκετοί λόγοι που αιτιολογούν γιατί επιλέγουμε λάθος συντρόφους.
Οι ακατάλληλοι σύντροφοι, επομένως, συχνά είναι απόρροια δικών μας λάθος αποφάσεων και εσφαλμένων επιλογών. Η χαμηλή αυτοπεποίθηση, η επιλογή ενός συντρόφου υπό την πίεση των άλλων και οι ευσεβείς πόθοι ότι μπορούμε να τον αλλάξουμε κι έτσι να τον σώσουμε, εξηγούν συχνά το γιατί τους επιλέγουμε. Επιπλέον, το ότι παραμένουμε σε σχέση με ακατάλληλα άτομα ίσως να εξηγείται από την άρνηση, την εξάρτηση, τη φοβία μοναξιάς ή δέσμευσης που μας διέπει.
Σε κάθε περίπτωση, είναι μέγιστης σημασίας για την προσωπική ευεξία, την ατομική σωματική και ψυχική υγεία, να δημιουργούμε σχέσεις υγιείς. Όχι σχέσης ανάγκης, υποχρέωσης, δέσμευσης, καταπίεσης, συμφέροντος ή εξάρτησης. Κι όταν ακατάλληλοι σύντροφοι μάς χτυπούν την πόρτα, εμείς δεν την ανοίγουμε καν. Ειδάλλως, την κλείνουμε γρήγορα – γρήγορα μόλις αντιληφθούμε ότι δεν είναι οι κατάλληλοι για εμάς!