Η διαχείριση της μοναξιάς είναι πολύ σημαντική. Για μια γυναίκα ή άνδρα που αισθάνεται μοναξιά είναι δύσκολη η αντιμετώπισή της στην πράξη, στην καθημερινότητα. Εμείς, μέσα από 9 ουσιώδεις συμβουλές και πρακτικές, θα επιδιώξουμε να σε βοηθήσουμε επαρκώς.
Μπορείς πρώτα να διαβάσεις μερικές χρήσιμες πληροφορίες για το τι είναι η μοναξιά και πώς πράγματι νιώθει κανείς όταν την περνά. Έτσι θα καταλάβεις καλύτερα και για το εάν εσύ βιώνεις μια τέτοια φάση. Έπειτα, οι συμβουλές που θα συμπεριλάβουμε ενδεχομένως να συμβάλουν στην επιτυχή διαχείριση μοναξιάς από πλευράς σου και στην τελική επίτευξη ενός βελτιωμένου επιπέδου ζωής.
Συμπληρωματικά, υπάρχει εννοείται η δυνατότητα να αναζητήσεις επιπλέον άρθρα στο περιοδικό μας σχετικά με το θέμα. Θα είναι στην ενότητα Υγεία. Αλλά και στην κατηγορία των Σχέσεων θα βρεις κάτι που σε ενδιαφέρει. Ενδεικτικά, μπορείς να δεις τα παρακάτω:
- Μοναξιά μέσα στη σχέση – 7 Σημάδια – Πώς να το αντιμετωπίσεις
- Δεν έχω φίλους – Μήπως δεν είσαι η μόνη;
- Πώς να κάνεις τη ζωή σου καλύτερη! – 7 Συμβουλές
- Θετικές σκέψεις – Τι να λες για να είσαι χαρούμενη και ψυχολογικά ισορροπημένη.
Τι είναι η μοναξιά;
Η μοναξιά, σύμφωνα με τους ψυχολόγους, είναι μία έννοια που δηλώνει πως (νιώθουμε ότι) είμαστε αποκομμένοι, παραγκωνισμένοι, απομακρυσμένοι και διαχωρισμένοι από τον κοινωνικό μας περίγυρο, από τους υπόλοιπους δηλαδή ανθρώπους. Είναι, βέβαια, κάτι, που διαδραματίζεται σε βαθύτερο επίπεδο, ενδόμυχα θα λέγαμε. Μιας και αφορά κατά κόρον στην ψυχική κατάσταση και υγεία του ατόμου που την υφίσταται.
Εκτός αυτού, η μοναξιά είναι ο ενδόμυχος φόβος όλων μας. Ή πολλών από εμάς. Μια ανησυχία που, είτε το παραδεχόμαστε είτε όχι, υπάρχει και συνυφαίνεται παράλληλα με τη δική μας ύπαρξη και ζωή. Κι αυτό συμβαίνει διότι ως άνθρωποι είμαστε φύσει κατασκευασμένοι να ζούμε σε ομάδες και όχι ως μονάδες. Να διαμορφώνουμε τη ζωή μας με βάσει τις ζωές και άλλων ανθρώπων. Να συμβιώνουμε και να μοιραζόμαστε πολλά με τους «σημαντικούς άλλους», όπως χαρακτηρίζουν οι ψυχολόγοι και οι κοινωνιολόγοι τον κοινωνικό περίγυρο που περιβάλλει τον καθένα μας. Ως εκ τούτου, το σενάριο του να μείνουμε μόνοι μας, να μην συναναστρεφόμαστε με άλλους, να μη συμβιώνουμε κ.ο.κ., δεν μπορεί παρά να μας τρομάζει στην σκέψη του.
Έχει αντικειμενική ή υποκειμενική υπόσταση;
Ασφαλώς, μπορεί να είναι υπαρκτή και υφιστάμενη, μπορεί όμως να εδράζει κατ’ αποκλειστικότητα στην ατομική αντίληψη. Να πιστεύεις, δηλαδή, κάποιος ότι είναι μόνος και να ψάχνει για τη διαχείριση μοναξιάς, ενώ όλο αυτό να είναι στο μυαλό του. Όχι, δε μιλάμε για κάποιον … «κατά φαντασία ασθενή». Αλλά για έναν άνδρα ή μία γυναίκα που για κάποιον λόγο/ κάποιους λόγους αισθάνονται αυτά που αναφέραμε στον ορισμό της έννοιας.
Η μοναξιά βιώνεται με διαφορετικό τρόπο.
Το φαινόμενο αυτό είναι πολυδιάστατο. Ο βαθμός και ο τρόπος που ο καθένας μας το βιώνει διαφέρει από την ένταση και από το πώς το βιώνει κάποιος άλλος. Το τελευταίο εξαρτάται από τη συνολική προσωπικότητα και τα ιδιαίτερα γνωρίσματα του χαρακτήρα του καθενός, τα περιβάλλοντα και τα στενά του πρόσωπα, τη σύνολη ψυχική του κατάσταση και ψυχική του υγεία, τα ευρύτερα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα την εκάστοτε περίοδο, καθώς και το λόγο ή τους λόγους που ωθούν το άτομο να αισθάνεται μοναξιά.
Είναι εφικτή η διαχείριση μοναξιάς;
Η απάντηση είναι ρητή και κατηγορηματική: ναι. Κι αυτό δεν είναι ούτε παραμύθι ούτε όνειρο ούτε ουτοπία ούτε ευσεβής πόθος που δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί. Η μοναξιά μπορεί κάλλιστα να ξεπεραστεί είτε άμεσα είτε σταδιακά, ανάλογα με το βαθμό συνεργασίας του ατόμου.
Μπορεί να τύχει να ακούσεις διάφορους ανθρώπους που ζουν μόνοι να υποστηρίζουν πράγματα όπως: «Εμένα μου αρέσει η μοναχική ζωή. Έχω να φροντίζω μόνο για τον εαυτό μου και δε με αγχώνει ούτε στενοχωρεί κανένας άλλος.», «Έχω συνηθίσει τη ζωή αυτή και δεν την αλλάζω.», «Δεν είμαι μόνος. Έχω τον εαυτό μου, που στην τελική μόνον αυτόν αξίζει να εμπιστευόμαστε και να αγαπάμε.» και λοιπά.
Να είσαι σίγουρη ότι μία τέτοια πρόταση είτε αποτελεί ένα ψευδές δημιούργημα του ατόμου που πάσχει από μοναξιά. Και κατ’ αυτόν τον τρόπο προσπαθεί να δικαιολογηθεί στον ίδιο του τον εαυτό είτε αποτελεί την ψευδώς ωραιοποιημένη και προσωπικά επιλεγμένη από εκείνον κατάσταση. Αν, όμως, ρωτήσεις ένα τέτοιο άτομο πώς ήταν η ζωή του πριν, πώς είναι η ιδανική ζωή γι’ αυτόν ή αν ζηλεύει τα ζευγάρια, τις οικογένειες και τις παρέες που βλέπει έξω, τότε αμέσως καταλαβαίνεις πως στην πραγματικότητα ούτε του αρέσει η μοναχικότητα ούτε την επιθυμεί. Γιατί, όπως προείπαμε, ο άνθρωπος είναι φύσει κοινωνικό ον. Όσα θετικά κι αν μπορέσει κάποιος να βρει στη μοναχικότητα, η μοναξιά δεν είναι το καλύτερο σενάριο που θα επέλεγε.
Για να μην τραβήξουμε άλλο το θέμα, ας επανέλθουμε στο αρχικό ερώτημα. Ας επαναλάβουμε την απάντησή μας – που συνιστά και απάντηση των ψυχολόγων: ένα άτομο που πάσχει από το δυσάρεστο συναίσθημα της μοναξιάς μπορεί να την καταπολεμήσει είτε γρήγορα είτε εν καιρώ, αρκεί να αποδεχτεί την κατάσταση και να προσπαθήσει να συνεργαστεί με τον ειδικό ή έστω με τις συμβουλές και τους τρόπους που εμείς θα παραθέσουμε ακολούθως.
Διαχείριση μοναξιάς – 9 Ουσιώδεις συμβουλές και πρακτικές
1ο βήμα: Αναγνώριση των σχετικών σκέψεων
Το πρώτο – πρώτο βήμα στη διαχείριση μοναξιάς έχει να κάνει με τον εντοπισμό και την αναγνώριση των σχετικών με αυτήν σκέψεων. Τι μπορεί, επομένως, να σκέφτεσαι πού και πού ή αρκετά συχνά; Ποιες σκέψεις, πεποιθήσεις ή εικασίες σου σε έχουν οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι είσαι μόνη/μόνος;
Εντελώς ενδεικτικά, εμείς θα σου αναφέρουμε μερικές γενικές σκέψεις που κάνουν άτομα που δηλώνουν ότι βρίσκονται σε αυτή τη φάση. Ασφαλώς, οι σκέψεις που εσύ θα εντοπίσεις με προσπάθεια μπορεί να είναι πιο συγκεκριμένες.
- Ότι κανείς δε σε νοιάζεται και δε σε αγαπάει ειλικρινά και ανιδιοτελώς.
- Ότι όλοι οι γνωστοί, συγγενείς και φίλοι σου σε έχουν εγκαταλείψει.
- Ότι δεν υπάρχει κάποιος που να υποστηρίζει εσένα και τις επιλογές σου.
- Ότι οι γύρω σου σε αγνοούν πλήρως, γεγονός που σε κάνει να πιστεύεις ότι είσαι «ασήμαντη» ίσως , έστω για τη συγκεκριμένη εκείνη περίοδο.
- Ότι δεν έχεις διαμορφώσει ισχυρούς και στέρεους συναισθηματικούς και μη δεσμούς με άλλους ανθρώπους.
- Ότι αδυνατείς να συνδεθείς με άλλους σε συναισθηματικό επίπεδο.
Αφιέρωσε μερικές ημέρες στο να διαπιστώσεις ποιες σκέψεις είναι αυτές που κάνεις σχετικά συχνά.
2ο βήμα: Καταγραφή των σκέψεων αυτών
Πολλοί ειδικοί ψυχικής υγείας υποστηρίζουν ένθερμα την συγκεκριμένη μέθοδο, όταν μερικοί άλλοι δεν τη θεωρούν τόσο αποτελεσματική. Όπως και να έχει, ένα σχετικά εύκολο, πρακτικό και με μάλλον καλά αποτελέσματα βήμα στη διαχείριση μοναξιάς είναι αυτό εδώ. Η καταγραφή των σκέψεων που θα εντοπίσεις ότι κάνεις και που σε ωθούν στο να πιστεύεις ότι είσαι μόνη / μόνος.
Σε ένα καθαρό φύλο χαρτί, σημείωνε κάθε τέτοια σκέψη που θα κάνεις. Στην αρχή δεν είναι τόσο εύκολο να ξεχωρίσεις τι σκέφτεται το μυαλό σου, έτσι ώστε να το αποτυπώσεις και στο χαρτί. Γιατί; Γιατί ο εγκέφαλός σου έχει μάθει να δημιουργεί συχνά – πυκνά σκέψεις μοναξιάς – μοναχικότητας, που πλέον σου τις εμφανίζει ασυνείδητα κι αυτοματικά. Άρα, το να τις βρεις και στη συνέχεια να τις γράψεις, θέλει αρκετή προσπάθεια στην αρχή.
Καταφέρνοντας, όμως, να ελέγξεις αυτές τις αυτόματες αρνητικές σκέψεις με το να τις αναγνωρίσεις (είναι το 1ο βήμα που αναφέραμε) μπορείς να τις γράψεις σε ένα χαρτί. Και με το να τις καταγράψεις (είναι το 2ο βήμα) φέρνεις επί της ουσίας τον εαυτό σου στη θέση ενός εξωτερικού ανθρώπου. Ενός άλλου που κοιτάει το τι συμβαίνει μέσα σου από εξωτερική σκοπιά, κι άρα πιο αντικειμενικά.
Και από εδώ πλέον μπορείς να ξεκινήσεις να αισιοδοξείς για τη διαχείριση μοναξιάς αλλά και την αντιμετώπισή της! Διότι έχεις ήδη φέρει σε πέρας κάτι πολύ σημαντικό. Τον έλεγχο του μυαλού σου επί του συγκεκριμένου ζητήματος.
3ο βήμα: Μεταβολή της εστίασης
Αντί να αναμοχλεύεις τις ίδιες ανυπόφορες και βασανιστικές σκέψεις περί μοναξιάς κι απομόνωσης, κάνε συνεχώς προσπάθειες να στρέφεις αλλού την προσοχή σου.
Τη στιγμή, δηλαδή, που μία τέτοια σκέψη φτάσει στο νου σου, εσύ ξεκίνησε να φτιάχνεις ένα όμορφο σχέδιο στο χαρτί ή να παίζεις ένα παιχνίδι στο κινητό σου τηλέφωνο ή να κοιτάζεις τη διπλανή σου στο μετρό και το τι έχει φορέσει. Ό,τι τέλος πάντων σού βρίσκεται εύκαιρο εκείνη την ώρα!
Αυτή είναι μία εξ ολοκλήρου πρακτική κίνηση για τη διαχείριση μοναξιάς. Φυσικά, από μόνη της δεν μπορεί να οδηγήσει στο να την εξαλείψεις σε βάθος ή στο να «σε κάνεις» να την αποδεχθείς πλήρως. Αλλά δύναται σίγουρα να αποδειχθεί αποτελεσματική και βοηθητική στην καθημερινότητά σου.
4ο βήμα: Οραματισμός
Εν συνεχεία, σε καλούμε ανεπιφύλακτα να οραματιστείς τα εξής: πώς θα ένιωθες αν δεν αισθανόσουν μόνη / μόνος; Πώς θα ήταν τα πράγματα εάν ξαφνικά έφευγε η μοναξιά από μέσα σου; Τι σκέψεις θα έκανες αν δεν σε καταλάμβανε το ανυπόφορο αυτό συναίσθημα; Αν ένα πρωί ξυπνούσες και δεν υπήρχε πλέον μέσα σου η μοναξιά, τι αλλαγές θα έκανες εκείνη την ημέρα, την επόμενη μέρα, την επόμενη βδομάδα ή / και ευρύτερα στη ζωή σου;
Ο οραματισμός είναι πολύ βασικός και εποικοδομητικός, ενώ ταυτόχρονα συνιστά το πρώτο αυτό κίνητρο, το εφαλτήριο για να αρχίσει η διαχείριση μοναξιάς στην πράξη. Διαμορφώνοντας, προσδιορίζοντας με σαφήνεια και οραματίζοντας τον τελικό στόχο σου, μπορείς να αποκτήσεις δυναμική διάθεση και όρεξη για προσπάθεια, όσο κι αν αυτή διαρκέσει. Βλέπεις πού θέλεις «να πας», οπότε ξέρεις πού κινείσαι, πού οδεύεις, πού στοχεύεις, τι θέλεις να επιτύχεις.
5ο βήμα: Έναρξη νέας δραστηριότητας για τη διαχείριση μοναξιάς
Συνεχίζουμε με τις συμβουλές που αφορούν στην πρακτική και καθημερινή διαχείριση μοναξιάς. Θα επισημάνουμε, όμως, ξανά ότι τα προηγούμενα βήματα είναι μείζονος σημασίας. Διότι με το να ξεκινήσεις κολυμβητήριο, για παράδειγμα, μπορεί πράγματι να νιώθεις εκείνες τις ώρες ότι δεν είσαι μόνη / μόνος. Αλλά το πρόβλημα που έχει τις ρίζες του στο μυαλό δε θα έχει αντιμετωπιστεί. Οπότε προέχουν οι κατάλληλες νοητικές τροποποιήσεις, έτσι όπως τις αναφέραμε στα πρώτα βήματα, κυρίως στο 1ο βήμα για τη διαχείριση μοναξιάς.
Εν προκειμένω, λοιπόν, μιλάμε για τις δραστηριότητες που μπορείς να ξεκινήσεις. Η συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες, παραδείγματος χάριν το τρέξιμο, το γυμναστήριο ή ο χορός, ενδείκνυνται χωρίς κανένα δισταγμό. Μπορείς, ακόμα, να εγγραφείς σε ομάδες καλλιτεχνικών ενδιαφερόντων και ασχολιών, σε κοινωνικές οργανώσεις που παρέχουν φροντίδα προς το συνάνθρωπο, κάτι που θα σε κάνει σίγουρα να νιώσεις υπέροχα, ή σε κάποια πολιτιστική ή δημοτική ενέργεια. Βέβαια, υπάρχουν κι άλλες δραστηριότητες που μπορείς να ξεκινήσεις να εντάσσεις σιγά – σιγά στο πρόγραμμά σου. Για παράδειγμα, η παρακολούθηση stand up comedies, θεατρικών παραστάσεων ή ταινιών στον κινηματογράφων.
6ο βήμα: Επανασύνδεση: ένα όπλο που μπορείς να αξιοποιήσεις
Η επανασύνδεσή σου με άτομα από το παρελθόν σου είναι ένα από εργαλεία που έχεις στην εργαλειοθήκη σου για τη διαχείριση μοναξιάς. Μη διστάσεις να αναζητήσεις από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, από άλλους γνωστούς σου και από δικούς σου ή δημόσιους τηλεφωνικούς καταλόγους παλιούς συμμαθητές σου, το «φλερτ» σου κατά τη διάρκεια του σχολείου ή των ακαδημαϊκών σπουδών σου, τους συγγενείς σου που είχες πριν χρόνια γνωρίσει ή που όταν ήσασταν παιδιά κάνατε παρέα αλλά πλέον χαθήκατε. Συνήθως, η επανασύνδεση με παλιούς γνώριμους είναι πιο εύκολη και λιγότερη αγχωτική ως διαδικασία. Συγκρινόμενη πάντα με τη γνωριμία εντελώς νέων και άγνωστων ατόμων από διάφορους χώρους και κύκλους.
7ο βήμα: Υιοθέτηση ενός κατοικίδιου
Όποια / όποιος από εσάς έχει ή είχε κάποια στιγμή ένα κατοικίδιο ζώο, σίγουρα μπορεί να καταλάβει τι εννοούμε. Γιατί μπορεί να εγγυηθεί – όπως πράττουμε κι εμείς εν προκειμένω – ότι το μεγάλωμα ενός κατοικίδιου ζώου σε βγάζει επί τόπου από τη μοναξιά, από την πρώτη κιόλας μέρα που θα το φέρεις στο σπιτικό σου!
Ο σκύλος, όπως λέγεται και όπως σαφώς ισχύει, είναι ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου. Είναι το έμψυχο αυτό ον που θα σου δώσει τη διπλάσια αγάπη από αυτή που θα του προσφέρεις εσύ. Θα σε κάνει να ξεχνιέσαι από τη μοναξιά σου και τα όποια άλλα προβλήματά σου. Το σημαντικότερο από όλα είναι ότι ποτέ μα ποτέ δε θα σε κρίνει ούτε για αυτό που είσαι ούτε για κάτι που κάνεις.
Γι’ αυτό, άλλωστε, βλέπουμε ανθρώπους που δεν παντρεύονται, που ζουν μόνοι, που τα παιδιά τους έχουν φύγει και έχουν φτιάξει τις δικές τους οικογένειες, που έχουν χηρεύσει κ.ο.κ. να υιοθετούν ένα σκυλάκι ή κάποιο άλλο κατοικίδιο ζώο και να προσκολλώνται, δίνοντας τους απλόχερα αμέριστη και ανιδιοτελή αγάπη.
8ο βήμα: Διαχείριση μοναξιάς με την αρωγή ειδικού ψυχικής υγείας
Μπορεί πριν κάμποσα χρόνια το επάγγελμα της ψυχολογίας να θεωρείτο ως επάγγελμα-ταμπού από το ευρύ κοινό. Μπορεί δυστυχώς να ισχύει ως ένα βαθμό ακόμα στη χώρα μας…
Εντούτοις δεν μπορείς να φανταστείς πόσο μεγάλη είναι η θετική συμβολή που δύνανται μερικές μόνον επισκέψεις σε έναν ψυχολόγο να έχουν. Είναι άλλωστε η δουλειά τους. Είναι επαΐοντες στον τομέα τους. Φυσικά μπορούν να σε κάνουν μέσα σε λίγο ή περισσότερο χρονικό διάστημα να «τα ξαναβρείς με τον εαυτό σου» και να μη νιώθεις πλέον μοναξιά.
Μην κατακλύζεσαι, λοιπόν, από στερεοτυπικές αντιλήψεις που δεν αρμόζουν να έχουν οι σύγχρονες γυναίκες και οι σύγχρονοι άνδρες. Ζήτησε την αρωγή ενός ειδικού, όταν δεις πως δεν μπορείς μόνη/μόνος κάνεις κάτι για τη διαχείριση μοναξιάς.
9ο βήμα: Φρόντισε τον εαυτό σου
Προσπάθησε να δίνεις μέρα με τη μέρα ολοένα και περισσότερη στοργή, αμέριστη αγάπη και ατέρμονο ενδιαφέρον για τον εαυτό σου. Περιποιήσου τον και θα σε ανταμείψει! Πρόσεξε τη διατροφή σου, προσπαθώντας να εντάξεις στο καθημερινό σου διατροφολόγιο πιο υγιεινές και σωστές επιλογές. Ενσωμάτωσε, παράλληλα, στη ζωή σου την άσκηση τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα από λίγη ώρα. Προμηθεύσου λίγα περιποιητικά προϊόντα για το πρόσωπο και το σώμα σου.
Διότι, εάν οι ίδιες δεν αγαπάμε και δε φροντίζουμε τον εαυτό μας, πώς περιμένουμε να το κάνουν οι άλλοι για εμάς;
Και κάπου εδώ, έπειτα από το μακρύ αυτό μονόλογο από πλευράς μας, έφτασε η ώρα να κλείσουμε το άρθρο μας γύρω από τη διαχείριση μοναξιάς. Αναφέραμε πολλά πράγματα σε αυτές τις γραμμές. Ελπίζουμε να είναι ξεκάθαρα τα νοήματα και οι συμβουλές μας και να φανούν βοηθητικές σε όποιον κι όποιο τις χρειάζεται!