Υπερβολική, λίγη, φυσιολογική.. ζήλια κατηγοριοποιημένη που άλλοτε μας κάνει να απολαμβάνουμε την προσοχή του άλλου και άλλοτε μας κάνει να αισθανόμαστε εγκλωβισμένες. Κάποιοι θεωρούν πως δεν υπάρχουν κατηγορίες για να την κατατάξουμε αλλά εξελίσσεται μέσα σε μία σχέση. Δηλαδή αρχικά μας φαίνεται λίγη, έπειτα φυσιολογική ακόμα και τέλος γίνεται υπερβολική.
Οποιασδήποτε άποψης κι αν είμαστε υποστηρικτές, σε αυτό το άρθρο θα δούμε σε ποιες περιπτώσεις φαίνεται να αναζωογονεί τη σχέση και σε ποιες περιπτώσεις είναι ικανή ακόμα και να την τερματίσει. Άραγε υπάρχει τρόπος να την ελέγξουμε ώστε να μην ξεπερνάμε τα όρια; Αν και φαίνεται αρκετά δύσκολο αφού φαίνεται η ζήλια να είναι ένα συναίσθημα με απρόβλεπτες συνέπειες, δεν είναι και ακατόρθωτο.
Αρκεί να ρίχνουμε μία ματιά στο τι δημιουργεί κάθε φορά που μας κατακλύζει σαν συναίσθημα τόσο σε εμάς όσο στον σύντροφό μας και στη σχέση μας γενικότερα. Φυσικά κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσαμε να το καταφέρουμε από την μία στιγμή στην άλλη, αλλά αξίζει η προσπάθεια.
Τι θεωρούμε φυσιολογική ζήλια
Αναζωογονεί ή χαλάει τη σχέση; Σε αυτήν την περίπτωση θα λέγαμε πως διαφωνούμε συνήθως στο πού βρίσκονται τα όρια που όταν ξεπεραστούν, σταματάει η ζήλια να θεωρείται φυσιολογική. Πάντως σε αυτό το σημείο πρέπει να προσθέσουμε πως ακόμα και η «φυσιολογική» ζήλια μπορεί να δημιουργήσει αρκετά προβλήματα σε μία σχέση.
Φυσιολογική ζήλια συνήθως ονομάζουμε την ζήλια η οποία απλά μας κάνει να αντιληφθούμε τι αισθανόμαστε για τον σύντροφό μας ή πώς νιώθει ο σύντροφός μας για εμάς. Μέσα στην ζήλια θα βρούμε και την κτητικότητα.
Κάτι όμως που θα έπρεπε να μας προβληματίσει είναι τις σκέψεις που μας ξυπνάει αλλά και το από που πηγάζει. Θεωρούμε ως δεδομένο ότι η ζήλια είναι συναίσθημα των ερωτευμένων. Αυτό μπορεί να ισχύει αλλά δεν είναι μόνο των ερωτευμένων. Δηλαδή δεν είναι δεδομένο επειδή αισθανθήκαμε ζήλια άρα είμαστε ερωτευμένες ούτε και απαραίτητα πως αφού ζήλεψε ο σύντροφός μας άρα είναι ερωτευμένος. Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που προαναφέραμε την λέξη «κτητικότητα».
Οι λεπτές γραμμές που οριοθετούν την λέξη «φυσιολογική» στην ζήλια παρατηρούμε ότι αλλάζει από άτομο σε άτομο αλλά δεν παύει να υπάρχει και μια κοινή περιγραφή. Έτσι λοιπόν θα λέγαμε ότι συνήθως δημιουργεί μικροπαρεξηγησούλες σε μία σχέση, μας ανεβάζει κατά κάποιο τρόπο την αυτοπεποίθηση και τονώνει τη σχέση του ζευγαριού.
Το ζευγάρι προσπαθεί να δώσει εξηγήσεις ο ένας στον άλλον θέλοντας να δείξει πόσο χαζό είναι να ζηλεύει. Το άτομο που ζηλεύει το δείχνει με έναν πιο παιχνιδιάρικο τρόπο χωρίς ιδιαίτερες εντάσεις και εκρήξεις και τις περισσότερες φορές γίνεται κατανοητό πριν ακόμα εκφραστεί. Θα λέγαμε ότι η «φυσιολογική» ζήλια τόση όση εκφράζει ένα ζευγάρι με βάση τον δικό του τρόπο επικοινωνίας και την δική του χρυσή τομή.
Τι θεωρούμε υπερβολική ζήλια
Ακούγοντας την έκφραση «υπερβολική ζήλια» μας έρχονται στο μυαλό λέξεις όπως εγκλωβισμός, καταπίεση, εντάσεις, απρόβλεπτες εξελίξεις, εκρηκτική σχέση, φθορά. Ανάλογα με το πώς ο καθένας μεταφράζει την λέξη «υπερβολική» θα βρούμε κάτι από τα παραπάνω ή και όλα μαζί.
Άτομα που την βίωσαν περιγράφουν ακραίες αντιδράσεις του ατόμου που ζηλεύει, εκρήξεις και ορισμένες φορές παράλογες απαιτήσεις από την πλευρά του ώστε να μειωθεί το αίσθημα της ζήλιας χωρίς απαραίτητα ικανοποιητικά αποτελέσματα.
Το άτομο που την βιώνει αισθάνεται καταπιεσμένο και τις περισσότερες φορές αντιλαμβάνεται ως παράλογη την ζήλια. Το πώς θα αντιδράσει σε αυτό εξαρτάται από τον χαρακτήρα. Ένα συμπέρασμα πάντως που μας βρίσκει τους περισσότερους σύμφωνους είναι ότι η υπερβολική ζήλια σπάνια βρίσκει τρόπους να καταλαγιάσει αφού το άτομο που ζηλεύει υπερβολικά συνήθως βρίσκει και ξαναβρίσκει έναν «καλό» λόγο να την εκφράζει.
Ζήλια –Αναζωογονεί ή χαλάει τη σχέση – Συμπέρασμα
Ρίχνοντας μια ματιά στα παραπάνω διαπιστώνουμε πως όλα κρίνονται από πολύ λεπτές γραμμές τις οποίες αν τις περάσουμε τότε έχουμε τελείως αντίθετα αποτελέσματα. Δύσκολα θα βρούμε γύρω μας κάποιο άτομο το οποίο δεν έχει νιώσει την ζήλια στη σχέση του. Το θέμα είναι πώς εκδηλώνεται και σε τι επίπεδα φροντίζουμε να την διατηρούμε. Παρακάτω θα δούμε γενικότερα τι συμβαίνει και η ζήλια ορισμένες φορές μπορεί να ανανεώσει τη σχέση και πότε μπορεί να την φθείρει και τέλος να την χαλάσει.
Πότε η ζήλια μπορεί να αναζωογονήσει τη σχέση;
1. Όταν δεν ξεφεύγουν οι αντιδράσεις
Πώς αντιδρούμε όταν ζηλεύουμε; Ίσως πούμε κάτι για να καταλάβει ο σύντροφός μας ότι έχουμε πειραχτεί, ίσως δεν μιλάμε καθόλου και του κρατάμε μούτρα ή σε κάποιες περιπτώσεις κάνουμε κάτι που ξέρουμε πως τον ενοχλεί. Αυτές φαίνονται φυσιολογικές αντιδράσεις ενός ατόμου που ζήλεψε και θα λέγαμε με κάθε επιφύλαξη πως δεν είναι από τις συμπεριφορές που μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα στην συνέχεια.
2. Όταν δημιουργεί αυτοπεποίθηση
Παρατηρούμε πολλές φορές στα ζευγάρια ότι συγκρατημένες σκηνές ζήλιας ανεβάζουν την αυτοπεποίθηση αυτού που την δέχεται και μάλιστα θεωρεί ότι πείθεται παραπάνω για τα συναισθήματα του άλλου. Μπορεί ακόμα να το δούμε να γίνεται και κώδικας επικοινωνίας ορισμένων ζευγαριών και όταν για ένα διάστημα σταματήσει να συμβαίνει για οποιοδήποτε λόγο τότε στο ζευγάρι αρχίζουν να μπαίνουν αμφιβολίες για τα συναισθήματα του ενός προς τον άλλον.
3. Όταν επιβεβαιώνει όμορφα συναισθήματα
Δεν θα μπορούσαμε να μην αναφέρουμε πως όταν κάποιος δηλώσει ερωτευμένος τότε είναι δύσκολο να μην τον τσιμπήσει έστω και λίγο το αγκαθάκι της ζήλιας. Ουσιαστικά όμως αυτό που συμβαίνει εκείνη την στιγμή είναι να επιβεβαιώνονται κάποια όμορφα συναισθήματα και οι αντιδράσεις έχουν να κάνουν περισσότερο με το πώς μπορούμε να δείξουμε στον σύντροφό μας πόσο τον θέλουμε και τι σημαίνει για εμάς. Συνήθως ο τρόπος είναι όμορφα διεκδικητικός και τρυφερός.
4. Όταν καταλήγει σε συνεννόηση
Οποιαδήποτε αντίδραση στα όρια του φυσιολογικού όταν καταλήξει σε συνεννόηση τότε η ανανέωση στη σχέση είναι κάτι αναμενόμενο. Όταν το ζευγάρι είναι σε θέση να συζητήσει και να κατανοήσει το από πού προέκυψε η ζήλια και πώς θα μπορούσαν να την αντιμετωπίσουν ώστε να μην επαναλαμβάνονται δυσάρεστες καταστάσεις, τότε δεν είναι ικανή να δημιουργήσει προβλήματα σε μία σχέση.
5. Όταν δεν αφήνει αμφιβολίες
Πολλές φορές έχουμε αναφέρει ότι είναι δύσκολο για την πορεία ενός ζευγαριού όταν συνηθίζουν να βάζουν διάφορα «κάτω από το χαλί» και να τα προσπερνάνε χωρίς να τα συζητήσουν και να τα λύσουν. Έτσι λοιπόν από την στιγμή που κάτι έχει συμβεί ώστε να προκαλέσει ζήλια σε κάποιον από τους δυο, θα πρέπει να λυθεί και να μην αφήσει αμφιβολίες που στην συνέχεια θα δημιουργούν δεύτερες σκέψεις.
Πότε η ζήλια χαλάει τη σχέση;
1. Όταν είναι τακτική
Επαναλαμβανόμενη ζήλια για οτιδήποτε συμβαίνει. Μπορεί να την βιώνει κάποιος συνεχώς στη σχέση του. Είναι μία δύσκολη κατάσταση η οποία μπορεί να δημιουργεί εντάσεις και προβλήματα πολύ συχνά με αποτέλεσμα να φθείρει τη σχέση μέρα με την μέρα και ορισμένες φορές αργεί να γίνει αντιληπτό το τι αποτελέσματα μπορεί να έχει και τι είδους σχέση μπορεί να δημιουργηθεί τελικά.
2. Όταν συνοδεύεται από έντονους καβγάδες
Είναι γνωστός ε όλους μας πως οι καβγάδες σε ένα ζευγάρι για όποιον λόγο κι αν συμβαίνουν το απομακρύνουν. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι καβγάδες όταν προέρχονται από την ζήλια δεν έχουν τα ίδια αρνητικά αποτελέσματα. Στην πραγματικότητα όμως αντιλαμβανόμαστε πως ίσως φέρνουν και ακόμα πιο δύσκολα αντιμετωπίσιμες καταστάσεις.
3. Όταν πληγώνει
Η ζήλια μπορεί αν πληγώσει το άτομο που την βιώνει με πολλούς και διάφορους τρόπους. Για παράδειγμα, μπορεί να ακουστούν λόγια που πονάνε βαθιά και είναι δύσκολο να ξεχαστούν, μπορεί το άτομο να δεχτεί ιδιαίτερα επιθετική συμπεριφορά, να νιώσει μειωμένο, πληγωμένο όταν το ίδιο έχει όμορφα συναισθήματα και πολλά άλλα.
4. Όταν καταπιέζει
Η καταπίεση είναι κάτι που ακούμε συχνά σε αυτές τις περιπτώσεις ειδικά όταν το άτομο που δέχεται αυτή την συμπεριφορά, έχει μπει στην διαδικασία σκέφτεται πως μάλλον προκαλεί και πρέπει να βρει έναν τρόπο να το αποφεύγει. Δεν είναι δύσκολο σε αυτήν την περίπτωση να παρατηρήσουμε πως το άτομο το οποίο ζηλεύει μπορεί να γίνει αρκετά χειριστικό.
Ζήλια – Πώς μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε
Αρχικά θα θέλαμε να αναφέρουμε πως είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε και τις δικές μας συμπεριφορές μέσα σε μία σχέση ώστε να είμαστε σε θέση να διορθώσουμε κάποιες καταστάσεις. Είναι σημαντικό γιατί συνήθως παρατηρούμε την συμπεριφορά του συντρόφου και όχι την δική μας.
Πώς θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε την ζήλια στη σχέση; Ανάλογα σε τι επίπεδο την βιώνουμε και τι σχέση ακριβώς έχουμε με τον σύντροφό μας, αλλάζει και ο τρόπος που θα την αντιμετωπίζαμε. Η συζήτηση είναι κάτι που βοηθάει, καθώς επίσης και να γνωρίζουμε ποιες είναι οι συμπεριφορές που την προκαλούν. Είναι πολύ πιθανό να αντιληφθούμε ότι την προκαλεί η κτητικότητα, η ανασφάλεια, ο εγωισμός αλλά και τα πολύ έντονα και δύσκολα διαχειρίσιμα συναισθήματα.
Η φυσιολογική ζήλια που παρατηρούμε ανάμεσα στα ζευγάρια ορισμένες φορές είναι και κομμάτι του δικούς τους παιχνιδιού και πιο εύκολα τελικά βρίσκουν αυτόν τον τρόπο που θα την αντιμετωπίζουν και θα προχωρούν. Τα προβλήματα τα συναντάμε συνήθως στην υπερβολική ζήλια η οποία δημιουργεί απομάκρυνση, έντονα άσχημες αντιδράσεις και μεγάλες ρωγμές στη σχέση.
Έτσι λοιπόν για να αντιμετωπίσουμε οτιδήποτε πρέπει πρώτα να το αναγνωρίσουμε. Σημαντικό είναι να υπάρχει θέληση και από τους δυο, να αναγνωρίσουν ότι υπάρχει και να αντιληφθούν πόσο τους επηρεάζει. Όταν μαθαίνουμε να αντιμετωπίζουμε τις καταστάσεις “μαζί” τότε όλα είναι πολύ διαφορετικά και πολύ πιο εύκολα διαχειρίσιμα.