«Με ζηλεύει πολύ ο σύντροφός μου. Γιατί το κάνει αυτό; Πώς θα καταλάβω ότι η ζήλια του είναι υπερβολική και όχι σε φυσιολογικά επίπεδα; Και κυρίως τι πρέπει να κάνω από εδώ και στο εξής; Πώς να το διαχειριστώ;».
Στα ανωτέρω ερωτήματα θα δώσουμε τις δικές μας απαντήσεις κι ελπίζουμε να σε βοηθήσουμε με το συγκεκριμένο πρόβλημα. Γιατί πράγματι η ζήλια μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα για την καθημερινότητα, την ψυχική υγεία, ακόμα και τη σωματική ακεραιότητα σε μερικές περιπτώσεις ζευγαριών…
Διάβασε περισσότερα άρθρα Σχέσεων που ενδεχομένως να σε ενδιαφέρουν στην αντίστοιχη κατηγορία του περιοδικού μας.
Τα 3 είδη ζήλιας
Από την ψυχαναλυτική θεωρία του Sigmund Freud και των ακολούθων της, αναφέρεται ότι υπάρχουν κατά κύριο λόγο 3 διαφορετικά είδη ζήλιας. Ή τρεις διαφορετικοί τύποι ζήλιας, με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους έκαστος. Πιο αναλυτικά:
Η φυσιολογική ζήλια
Είναι το συναίσθημα που εμφανίζεται σε όλους τους ανθρώπους ανεξαιρέτως, σε κάποια φάση της ζωής τους. Είναι αυτή που δεν μας προκαλεί έντονες αλλαγές στη συμπεριφορά μας ούτε όταν εμφανίζεται ούτε όταν εξαφανίζεται. Ως φυσιολογική μπορεί να χαρακτηριστεί η ζήλια που αισθάνεται ένας άντρας όταν σε κάποιο δημόσιο χώρο δει τη σύντροφό του περιτριγυρισμένη από άνδρες γνωστούς ή συναδέλφους της. Εν προκειμένω, λοιπόν, αυτός είναι ένας φυσιολογικά ζηλιάρης άντρας. Κι αντιστοίχως σε μία παρόμοια κατάσταση η γυναίκα.
Η παθολογική ή κοινώς αρρωστημένη ζήλια
Όπως δηλώνει και ο επιθετικός προσδιορισμός, το εν λόγω είδος της ζήλιας υπερβαίνει τα όρια της αποδεκτής ζήλιας. Συνάδει με την έμμονη ιδέα και πεποίθηση του ενός μέλους του ζευγαριού ότι το ταίρι του δεν του είναι πιστό. Το πρώτο άτομο κατακλύζεται έντονα από το βασανιστικό αυτό συναίσθημα της συνεχούς ψευδαίσθησης πως ο άλλος τον απατάει. Με αποτέλεσμα να είναι πάντοτε καχύποπτος, να τον ελέγχει, να ελέγχει τον περίγυρό τους και, πολλές φορές, να ωθείται σε λεκτική ή – ακόμη χειρότερα – σωματική βία απέναντί του.
Η νευρωτική ζήλια
Η νευρωτικού τύπου ζήλια συνιστά το συναίσθημα που υφίστανται κατά κόρον τα υπερευαίσθητα άτομα εξαιτίας δικών τους ενοχών και τύψεων. Για να καταλάβεις, ας σου παραθέσουμε ένα σύνηθες και πολύ απλό παράδειγμα. Ένας άντρας που απατάει τη γυναίκα του, συμβαίνει μερικές φορές να ξεσπάει σε εκείνη, να φοβάται διαρκώς και την κατηγορεί συνέχεια για δική της απιστία και τα συναφή. Εν ολίγοις, αντανακλά, προβάλλει τα αρνητικά συναισθήματα, τις τύψεις και τις δικές του ενοχές στη συμπεριφορά της συντρόφου του. Η νευρωτική ζήλια αποτελεί ουσιαστικά ένα μηχανισμό άμυνας για τον πρώτο. Τόσο αυτή όσο και η παθολογική δεν είναι διόλου σπάνιες καταστάσεις σε ζευγάρια.
Στην εποχή μας, είναι παραδεκτό ότι η ζήλια φαίνεται να απλώνει τα πλοκάμια της ολοένα και περισσότερο. Αυτό, κατά ένα μεγάλο μέρος, οφείλεται στη γενικότερη καχυποψία και ανειλικρίνεια που επικρατεί μεταξύ των ανθρώπων. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο να μάθουμε να διακρίνουμε τη ζήλια, ιδίως όταν αυτή δεν περιορίζεται σε φυσιολογικά και ανεκτά πλαίσια. Σε κάθε περίπτωση, καλό είναι να έχεις μια γνώση των 3 τύπων ζήλιας προτού συνεχίσουμε. Πριν αναφερθούμε δηλαδή σε τρόπους διαχείρισης της κατάστασης αλλά και στα σημάδια που δείχνουν ότι ο σύντροφός σου σε ζηλεύει.
12 Σημάδια – συμπεριφορές που δείχνουν ότι με ζηλεύει πολύ
Στο σημείο αυτό θα σου παραθέσουμε ορισμένες συμπεριφορές του αγαπημένου σου που θεωρούμε ενδεικτικές υπερβολικής ζήλιας. Σαφώς, υπάρχουν κι άλλες, ενώ ορισμένες εξ αυτών που θα συμπεριλάβουμε θα μπορούσαν να μη σημαίνουν απαραίτητα ότι το ταίρι σου σε ζηλεύει παθολογικά.
Αν το αγόρι ή ο άνδρας σου εμφανίζει αρκετές από τις ακολούθως αναφερόμενες συμπεριφορές, πιστεύουμε ότι δεν έχεις άδικο να υποστηρίζεις «με ζηλεύει πολύ».
Οι 12 συμπεριφορές που είναι ενδεικτικές παθολογικής ή νευρωτικού τύπου ζήλιας
- Θέλει να μιλάτε όλη την ώρα και ιδιαίτερα όταν βρίσκεσαι εκτός σπιτιού.
- Τον ενοχλεί ο τρόπος που ντύνεσαι και θέλει να επιλέγεις ρούχα που εκείνος εγκρίνει.
- Σε ρωτάει λεπτομέρειες για το ο,τιδήποτε. Θέλει να γνωρίζει με κάθε λεπτομέρεια το τι συνέβη, ποιον είδες, τι είπατε κ.λπ. όταν πήγες από το σπίτι σου μέχρι τη δουλειά, τη σχολή ή το σχολείο σου, ακόμη και μέχρι το ψιλικατζίδικο της γειτονιάς σου.
- Θέλει να βγαίνετε μόνο μαζί οι δυο σας.
- Τσεκάρει κάθε γνωστό σου ή φίλο σου που τυχαίνει να ξέρει το αυτοκίνητό του, το σπίτι του, τα μέρη που εκείνος συχνάζει.
- Σε ελέγχει 24 ώρες το 24ωρο. Θέλει να ξέρει ανά πάσα ώρα και στιγμή πού βρίσκεσαι, με ποιον είσαι μαζί και τι ακριβώς κάνεις. Θέλει να ξέρει ακόμα και ποιος κάθεται στα διπλανά τραπέζια στην καφετέρια που έχεις βγει με τις φίλες σου!
- Ψάχνει το τηλέφωνό σου.
- Αν έχεις social media, ελέγχει διαρκώς τις δημοσιεύσεις σου, τα σχόλια που κάνεις, τα like σου και τα συναφή. Τσακώνεται μαζί σου εάν έχεις κάνει like σε άτομο αρσενικού φύλου ή έχεις ανεβάσει φωτογραφία που για εκείνον δεν έπρεπε.
- Όταν είστε μαζί, ό,τι και να κάνει, έχει τα μάτια του καρφωμένα πάνω σου για να ελέγχει ακόμα και το πού κοιτάς.
- Θέλει να του απαντάς σε κλάσματα δευτερολέπτου όταν σε παίρνει τηλέφωνο ή σου στέλνει μήνυμα.
- Πολλές φορές σου γνωστοποιεί τις υποθετικές σκέψεις και σενάρια που διαπλάθει στο μυαλουδάκι του. Τι πιστεύει ότι έκανες όταν άργησες να του σηκώσεις το τηλέφωνο, όταν ξέχασες να του απαντήσεις σε κάποιο μήνυμα, όταν αποφάσισες – σα δε ντρέπεσαι! – να φορέσεις μίνι φούστα κ.λπ.
- Δεν περνάει ιδιαιτέρως καλά όταν ο ίδιος είναι έξω, προφανώς γιατί έχει συνέχεια το μυαλό στο τι μπορεί εσύ να κάνεις.
Με ζηλεύει πολύ – 5 Λόγοι που μάλλον αιτιολογούν την ζήλια του συντρόφου σου
Κατά τη δική μας άποψη, οι βασικότεροι λόγοι που εξηγούν γιατί κάποιος ζηλεύει πολύ είναι: α) η κτητικότητα, β) τυχόν δυσάρεστες εμπειρίες από προηγούμενες σχέσεις, γ) τυχόν ύπαρξη ζήλιας ή τραυματικών αναμνήσεων από την παιδική ηλικία στην πατρική οικογένεια, δ) η ανασφάλεια και ε) η έλλειψη εμπιστοσύνης στα πλαίσια της σχέσης.
Αν θέλεις να μάθεις μερικές βάσιμες απαντήσεις στο «Γιατί ο σύντροφός μου με ζηλεύει πολύ;», τότε συνέχισε την ανάγνωση. Μπορεί ένας ή περισσότερους από τους παρακάτω παράγοντες να έχουν οδηγήσει τον καλό σου στην παθολογική ζήλια.
α) Η κτητικότητα συνδέεται συχνά με την υπερβολική ζήλια
«Η Ιωάννα είναι δική μου.», «Η Αντιγόνη είναι η γυναίκα μου και πάνω απ’ όλα βάζει μόνο εμένα.» ή «Η Χριστίνα είναι το κορίτσι μου και είμαι πάντα η προτεραιότητά της.». Κι αντίστοιχα λόγια και σκέψεις από μια γυναίκα που ζηλεύει πολύ τον άνδρα της.
Σε κάθε περίπτωση, είναι φανερή η ύπαρξη ενός συντρόφου εξαιρετικά κτητικού. Ενός ατόμου που θεωρεί κτήμα του το ταίρι του, ιδιοκτησία του.
Πώς να μη ζηλέψει, επομένως, όταν ο «άνθρωπός ΤΟΥ» βγει με άλλη παρέα, δημιουργήσει νέες σχέσεις σε άλλους χώρους (π.χ. εργασιακό), κάνει καινούριες γνωριμίες, συναντηθεί με γνωστούς του από το παρελθόν;… κ.ο.κ. Θα ζηλέψει. Γιατί, όπως πιστεύει, χάνει την πρωτοκαθεδρία και την αποκλειστικότητα. Και θα ζηλέψει παθολογικά γιατί σκέφτεται συνεχώς ανορθολογικά, επηρεασμένο από το πόσο κτητικό είναι προς τον άλλον.
β) Δυσάρεστες εμπειρίες από παρελθούσες σχέσεις επιδρούν στη δική σας σχέση
Μήπως το ερώτημα «Γιατί με ζηλεύει πολύ;» που σε απασχολεί έχει τις ρίζες του στο παρελθόν; Πολύ πιθανό. Κι αναφερόμαστε στο ερωτικό – κατά κύριο λόγο – δικό του παρελθόν.
Αν η προηγούμενη σχέση του ήταν πλημυρισμένη από σκέψεις και συμπεριφορές καχυποψίας, ανασφάλειας και ζήλιας, τότε ενδέχεται να έχει επηρεαστεί. Ή να έχει επηρεαστεί από την απιστία της πρώην του. Κι έτσι έχει οπλιστεί με περισσότερη καχυποψία και μη εμπιστοσύνη προς την νυν σου (δηλαδή εσένα), κάτι που σου εκφράζει με σκηνές ζηλοτυπίας.
Ή υπάρχει και το ενδεχόμενο να μην έχει τύχει ποτέ στο παρελθόν να βρει ένα σοβαρό, ειλικρινές, πιστό και ξεκάθαρο κορίτσι για σύντροφό σου. Κι άρα να μην έχει συνηθίσει να εμπιστεύεται τον άλλον, με αποτέλεσμα να ζηλεύει – κυρίως παράλογα.
Γενικά, οι άσχημες ή δυσάρεστες παρελθούσες εμπειρίες δύνανται να επηρεάζουν το παρόν. Την παρούσα ερωτική σχέση, τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεται και δρα στα πλαίσια αυτής, τη στάση που κρατάει απέναντι στην τωρινή σύντροφό του.
γ) Τυχόν τραυματικές αναμνήσεις ή υπερβολική ζήλια στα πλαίσια της πατρικής οικογένειας επαναλαμβάνονται στη ενήλικη ζωή του παιδιού
Αν, απευθυνόμενη σε έναν Ψυχαναλυτή, τον ρωτήσεις «Γιατί με ζηλεύει πολύ;», η απάντηση που μπορεί να εκλάβεις θα μπορούσε κάλλιστα να σχετίζεται με τραυματικές αναμνήσεις από την πατρική του οικογένεια.
Δύο γονείς που συνεχώς τσακώνονται λόγω ζήλιας, ακόμη και μπροστά στα παιδιά τους. Ένας γονιός που απίστησε στο/στη σύζυγό του, αλλά επειδή είχαν παιδιά αποφάσισαν να συνεχίσουν να είναι μαζί, οδηγώντας όμως τη ζήλια και την καχυποψία του άλλου στα ύψη. Δυο γονείς που δεν εμπιστεύονταν καθόλου ο ένας τον άλλον, ή δεν έδειχναν εμπιστοσύνη ούτε στα παιδιά τους. Η παράσταση του παιδιού σε έναν άγριο καβγά των γονιών για κάποιον τέτοιο λόγο.
Τέτοιες αναμνήσεις εγγράφονται στη μνήμη του παιδιού. Ανάλογα με την ηλικία στην οποία τότε βρίσκεται, τις επεξεργάζεται και με διαφορετικό τρόπο. Ωστόσο, δεν παύουν να το τραυματίζουν και να το συνοδεύουν καθ’ όλη τη διάρκεια της ενήλικης ζωής του. Δεν παύουν να επιδρούν στις σχέσεις που το ίδιο διαμορφώνει· στις απόψεις του, στις σκέψεις του, στις στάσεις και συμπεριφορές του στα πλαίσια των τελευταίων.
δ) Μήπως εσύ είσαι ανασφαλής;
Όταν ένα άτομο είναι ανασφαλές (εν προκειμένω εσύ), μεταφέρεις αυτή τη δική σου αδυναμία στο ταίρι σου. Σύμφωνα με την Ψυχαναλυτική Προσέγγιση στην Ψυχολογία – πατέρας της οποίας θεωρείται ο Φρόυντ – αυτός είναι ένας αμυντικός μηχανισμός του εαυτού. Προκειμένου να μειώσει το κατάφορο άγχος που τον διέπει, μεταθέτει στον άλλον την πηγή του άγχους του (εν προκειμένω την ανασφάλεια). Κατά κύριο λόγο, αυτή η διαδικασία επισυμβαίνει σε ασυνείδητο επίπεδο.
Με απλά λόγια, επομένως, θα μπορούσε για τη δική του ζήλια να ευθύνεσαι σε ένα μεγάλο βαθμό η ανασφάλεια που διέπει εσένα.
Βέβαια, κανένα φαινόμενο δεν είναι μονοπαραγοντικό. Τα περισσότερα είναι πολυπαραγοντικά. Άρα, οι προαναφερθείσες και η επόμενη από τις αιτίες πιθανώς να ευθύνονται παράλληλα για το «με ζηλεύει πολύ» που λες.
ε) Από τους συνηθέστερους λόγους είναι η απουσία εμπιστοσύνης στη σχέση
Ένας από τους λόγους που είναι πολύ ζηλιάρης είναι πιθανό να ακούει στο όνομα «έλλειψη εμπιστοσύνης». Για την εμπιστοσύνη στη σχέση έχουμε μιλήσει κι άλλες φορές σε άρθρα του περιοδικού μας. Αν σε ενδιαφέρει, σε παραπέμπουμε στα εξής:
- Πώς να δημιουργήσετε σχέση εμπιστοσύνης με το σύντροφό σας – 5 Τρόποι
- Δεν μου έχει εμπιστοσύνη και πιέζομαι.
Ας επανέλθουμε, όμως, στο θέμα του «με ζηλεύει πολύ ο σύντροφός μου» που σε απασχολεί.
Εάν δεν σε εμπιστεύεται, είναι αναμενόμενο να σε ζηλεύει και μάλιστα να σε ζηλεύει αναίτια ή δίχως επιχειρήματα. Το ίδιο ισχύει και για εσένα. Επομένως, φαντάσου πόσο πιο δύσκολη γίνεται η κατάσταση αν η απουσία εμπιστοσύνης είναι διάχυτη συνέχεια στη σχέση σας από την πλευρά και των δύο.
Μερικοί τρόποι και συμβουλές για να διαχειριστείς την εν λόγω κατάσταση
Δίνοντας προσοχή στους λόγους που οδηγούν στην υπερβολική ζήλια, μπορεί ο καθένας μόνος του αλλά και οι δύο μαζί να βρείτε ορισμένες λύσεις στο πρόβλημα.
1) Σχετικά με την κτητικότητα…
Παρατήρησε τη συμπεριφορά του και τον τρόπο σκέψης του σε ό,τι έχει να κάνει με τον εσένα. Δες μήπως είναι έντονα κτητικός απέναντί σου και ώρες – ώρες «τυφλώνεται» εξαιτίας αυτού. Ενημέρωσέ τον για αυτά, με απτά παραδείγματα. Τόνισέ του να μην ξεχνάει το εξής: δεν παύεις να είσαι η γυναίκα του, που τον αγαπάς, επειδή θα τύχει να ζητήσεις με έναν συνάδελφό σου· δεν παύει να είσαι το κορίτσι του, που τον θέλει πολύ, επειδή θα επιλέξεις κάποιες φορές να βγει μόνη με την παρέα σου!
2) Αφήστε το παρελθόν… εκεί που ανήκει!
Δώστε μια ευκαιρία ο ένας στον άλλον να διαμορφώσετε μαζί το κοινό σας ταξίδι. Ένα ταξίδι ανεπηρέαστο από ψέματα, λάθη, απιστίες προηγούμενων συντρόφων.
3) Αναζητήστε τυχόν αρνητικά υπολείμματα από την πρώτη οικογένεια
Πρότεινέ του να κοιτάξει καλά πίσω στην παιδική κι εφηβική του ηλικία. Να δει με την ώριμη ενήλικη ματιά του, τι συνέβαινε στο πατρικό του σπίτι. Πώς ήταν οι διαπροσωπικές σχέσεις, κυρίως αυτή των γονιών του. Έπειτα, παρακίνησέ τον να επεξεργαστεί νοητικά αρνητικά περιστατικά, τσακωμούς τους, συμβάντα παράλογης ζήλιας κ.ο.κ. Και να τα απομακρύνει έπειτα από την τωρινή του δράση και τις παροντικές του ερωτικές σχέσεις.
4) Χτίστε τη σχέση σας πάνω στην εμπιστοσύνη
Η εμπιστοσύνη σε μία σχέση, ό,τι σχέση κι αν είναι (φιλική, συγγενική, ερωτική, συναδελφική κ.ο.κ.) χτίζεται με το χρόνο και με την καταβολή προσπάθειας από όλα τα εμπλεκόμενα μέλη. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι εύκολο να υπάρξει, να εδραιωθεί και να θεωρηθεί υπαρκτή από τα μέλη της σχέσης. Είναι εκ των ων ουκ άνευ να προσπαθείτε διαρκώς και οι δύο για να έχετε εμπιστοσύνη μεταξύ σας. Κι όταν φτάσετε σε ένα καλό επίπεδο, τότε θα δείτε πως δε θα ζηλεύετε δίχως λόγο και χωρίς λογικό επιχείρημα!
5) Μην αντιδράς με θυμό – Προτίμησε τον εποικοδομητικό διάλογο
Όταν ένα περιστατικό παθολογικής ζήλιας συμβαίνει, προσπάθησε να μην αντιδράσεις με θυμό. Ο θυμός σου θα φέρει το δικό του θυμό και τη γενικότερη όξυνση «των πνευμάτων». Αυτή, με τη σειρά της, θα έχει επιφέρει καβγάδες που κατά πάσα πιθανότητα δε θα λυθούν ποτέ. Αντίθετα, όταν προσεγγίζεις το θέμα βάσει των τεσσάρων παραπάνω συμβουλών, τότε αυτόματα προάγεις το διάλογο. Προάγεις την ομαλή και υγιή επικοινωνία με τον αγαπημένο σου. Συνέπεια αυτών δεν μπορεί παρά να είναι η σε λογικά πλαίσια διαχείριση της κατάστασης με κοινό σκοπό και των δύο σας την επίλυση του ζητήματος.