Το πρόβλημα δυσπεψίας είναι συχνό σε πολλές και πολλούς από εμάς. Άλλοι πιστεύουμε ότι το έχουμε, άλλοι είμαστε βέβαιοι ότι το εμφανίζουμε, άλλοι αγνοούμε την πιθανή ύπαρξή του.
Τι είναι, λοιπόν, το πρόβλημα δυσπεψίας; Ποια είναι τα αίτια που το προκαλούν και τι συμπτώματα εμφανίζει κάποιος που το έχει; Τι μπορεί ο καθένας και η καθεμία από εμάς να κάνει στην καθημερινότητά του προκειμένου να το προλάβει; Τι θα μας πει ο γιατρός να κάνουμε και πώς γενικά θα το αντιμετωπίσουμε;
Απαντήσεις στα ανωτέρω ερωτήματα θα δοθούν συνοπτικά στο παρόν άρθρο του ηλεκτρονικού περιοδικού Δυναμική Γυναίκα. Για περαιτέρω ζητήματα υγείας ή διατροφής, μπορείτε οποιαδήποτε στιγμή να επισκέπτεστε τις αντίστοιχες ενότητες, Υγεία και Αδυνάτισμα.
Τι είναι το πρόβλημα δυσπεψίας
Ως δυσπεψίας ορίζεται το ενοχλητικό αίσθημα βάρους ή δυσφορίας ή πόνου στο στομάχι. Αυτό επισυμβαίνει συνήθως έπειτα από την κατανάλωση ενός γεύματος. Ή, αν το γεύμα διαρκεί ώρα, τότε μπορεί το πρόβλημα δυσπεψίας και τα συμπτώματά του να εκδηλωθούν κατά τη διάρκεια που γευματίζετε.
Είναι χρήσιμο να επισημάνουμε εξ αρχής το ακόλουθο:
Κάποιος μπορεί να εμφανίσει παροδικά – περιστασιακά ένα ή μερικά μεμονωμένα περιστατικά δυσπεψίας. Αυτά δεν μπορούν αυτομάτως να οδηγήσουν σε διάγνωση της διαταραχής!
Συχνότητα εμφάνισης
Η δυσπεψία αποτελεί ένα θέμα υγείας που εντοπίζεται αρκετά συχνά. Έχει φανεί να εμφανίζεται με παρόμοια συχνότητα σε άνδρες και γυναίκες. Στην Ευρώπη, υπολογίζεται πως η συχνότητα εμφάνισης του προβλήματος δυσπεψίας κυμαίνεται μεταξύ 20% – 40% του πληθυσμού. Αυτό που έχει περισσότερη σημασία να τονίσουμε είναι ότι μόλις το 25% από αυτό το ποσοστό προβαίνει σε ιατρική εξέταση. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Ότι μόλις ένας στους τέσσερις Ευρωπαίους ανθρώπους που έχει πρόβλημα δυσπεψίας πηγαίνει στο γιατρό. Τι συμβαίνει, όμως, με τους υπολοίπους; Η λογική λέει τα εξής: είτε δεν αναγνωρίζουν την ύπαρξη του εν λόγω ζητήματος είτε παραμελούν την εξέτασή τους για δικούς τους λόγους.
Τα συνηθέστερα αίτια
Όσοι ταλαιπωρείστε από το στομάχι σας τακτικά, θα έχετε ίσως αντιληφθεί πότε το παθαίνετε κι άρα τι ενδεχομένως σας επιβαρύνει.
Η γρήγορη ολοκλήρωση των γευμάτων, τα άστατα και συνεχώς μεταβαλλόμενα ωράρια στο φαγητό και η κατανάλωση μεγάλων γευμάτων συχνά συμπεριλαμβάνονται στους επιβαρυντικούς – αιτιολογικούς παράγοντες.
Επίσης, σε αυτούς θα βρούμε άτομα που πίνουν πολύ νερό μαζεμένο ή πολύ νερό κατά τη διάρκεια των γευμάτων τους. Άτομα που έχουν παραπανίσια κιλά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν παχύσαρκοι άνθρωποι δίχως το πρόβλημα δυσπεψίας.
Αξίζει να επισημάνουμε, όμως, πως υπάρχουν και άλλα αίτια πίσω από το πρόβλημα της δυσπεψίας. Δηλαδή, μπορεί κάποιος να προσέχει τα γεύματά του και το βάρος τους, για παράδειγμα, αλλά να εμφανίζει τα συμπτώματα της δυσπεψίας. Πώς εξηγείται αυτό;
Μία καλή ερμηνεία είναι οι γενετικοί παράγοντες. Παιδιά με γονείς ή με τον έναν γονέα ή με συγγενείς πρώτου βαθμού που υποφέρουν από την εν λόγω διαταραχή είναι αρκετά πιθανό να την εμφανίσουν.
Μια δεύτερη και πολύ συνηθισμένη απάντηση στο πώς κάποιοι έχουν το πρόβλημα δυσπεψίας εστιάζεται στην Ψυχολογία. Πιο ειδικά, το πρόβλημα δυσπεψίας μπορεί να συνιστά απότοκο του χρόνιου και σωματοποιημένου άγχους. Παράλληλα με το στρες, συμβαίνει να γίνεται υπερέκκριση γαστρικού οξέως και συσπάσεις στο στομάχι. Συνδυαστικά οι δύο αυτοί παράγοντες οδηγούν σε ένα μόνιμο πρόβλημα δυσπεψίας.
Συμπτώματα που προκαλεί το πρόβλημα δυσπεψίας
Τα πιο συνήθη συμπτώματα που αναφέρει η βιβλιογραφία μέσα από τις έρευνες για το πρόβλημα δυσπεψίας είναι τα εξής οκτώ:
- Έντονη δυσφορία στην κοιλιά ή κοιλιακός πόνος. Συγκεκριμένα εντοπίζεται στο πάνω μέρος της κοιλιάς. Μπορεί είτε να είναι επίμονος είτε να εμφανίζει εξάρσεις και υφέσεις.
- Ανακάτεμα στην περιοχή του στομαχιού
- Ρεψίματα
- Έμετος ή τάση για έμετο
- Ναυτία
- Αίσθημα καψίματος (καούρες δηλαδή) πίσω από το στήθος. Μπορεί να φτάνει και μέχρι τη στοματική κοιλότητα.
- Φούσκωμα στο στομάχι
- Αίσθημα πληρότητας στο στομάχι ακόμη κι έπειτα από ένα μικρό γεύμα.
Οι ενοχλήσεις της δυσπεψίας μπορεί να είναι διαφορετικές από άνθρωπο σε άνθρωπο. Το φούσκωμα, η καούρα, οι αναγούλες και το ρέψιμο είναι τα συχνότερα συμπτώματα, όπως κι αναφέραμε. Μπορεί να εκδηλώνονται με διαφορετικούς βαθμούς σοβαρότητας στον καθένα, κυρίως λόγω του είδους της αιτίας που προκαλεί τη πρόβλημα δυσπεψίας.
Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τα ιατρικά διαγνωστικά κριτήρια για το πρόβλημα δυσπεψίας, πρέπει να υπάρχει κοιλιακός πόνος. Είτε επίμονος είτε υποτροπιάζων πόνος στο στομάχι, που διαρκεί τουλάχιστον 3 μήνες μέσα στο τελευταίο 6μηνο. Σημαντικό κριτήριο που τίθεται , ακόμη, στη διάγνωση της διαταραχής είναι το να μην οφείλεται σε άλλο οργανικό αίτιο.
Μέτρα πρόληψης
Ορισμένα απλά αλλά ουσιώδη μέτρα πρόληψης, που αποτρέπουν την εκδήλωση του προβλήματος δυσπεψίας έπονται.
1. Να μάθετε να διαχειρίζεστε και να αντιμετωπίζετε το άγχος σας.
Όπως προαναφέραμε, το χρόνιο στρες μπορεί να συνδέεται με το πρόβλημα δυσπεψίας. Το δεύτερο αποτελεί ένα από τα πολυάριθμα σωματικά – οργανικά συμπτώματα του άγχους. Μπορείτε να βοηθηθείτε και από εμπεριστατωμένα άρθρα που υπάρχουν στο περιοδικό μας, όπως το: «Πώς να διώξω το άγχος με δική μου προσπάθεια».
2. Μη γεμίζετε το στομάχι σας με μεγάλες ποσότητες φαγητού
Προσπαθήστε κάθε φορά να τρώτε τόσο όσο χρειάζεται το στομάχι και ο εγκέφαλός σας για να πουν ότι χόρτασαν.
3. Να τρώτε με πιο αργό ρυθμό και να μασάτε καλά τις τροφές σας
Με το να τρώτε πιο αργά, προλαβαίνει επί της ουσίας το στομάχι να στείλει το σήμα στον εγκέφαλο ότι είναι πλήρες. Κι άρα δεν καταναλώνετε περισσότερο από το αναγκαίο φαγητό.
Με το να μασάτε καλά τα τρόφιμα, συμβάλλεται αφενός στο προαναφερόμενο, αφετέρου στο να διευκολύνετε τη διαδικασία της πέψης.
4. Να πίνετε καφέ και αλκοόλ με μέτρο
Η κατανάλωση αλκοόλ και καφεΐνης έχει διαπιστωθεί πως έχει μερικά (λίγα) θετικά οφέλη για την υγεία – σωματική και ψυχική. Ωστόσο, η υπερκαταλάνωσή τους συνδέεται με πολυάριθμα προβλήματα, μεταξύ των οποίων τα καρδιαγγειακά, τα ηπατικά, τα νευρο-ψυχολογικά και τα γαστρεντερικά. Διαβάστε και το άρθρο μας με τίτλο: «Γιατί να κόψω τον καφέ – 8 Λόγοι – 8 Τρόποι να τα καταφέρεις».
Ειδικά εάν έχετε αντιληφθεί ότι τα συμπτώματα δυσπεψίας (καούρες, έμετοι, ρεψίματα κ.λπ.) εμφανίζονται μετά από τον καφέ (ή συγκεκριμένα είδη του) ή το αλκοόλ (ή συγκεκριμένα είδη του), κρίνεται απαραίτητο μέτρο πρόληψης για το πρόβλημα δυσπεψίας η μείωση ή η διακοπή της κατανάλωσής τους.
5. Να αποφεύγετε τα λιπαρά και πικάντικα φαγητά
Τα πολύ λιπαρά φαγητά και τα πικάντικα φαγητά μπορεί από μόνα τους να φέρουν το πρόβλημα δυσπεψίας. Συγκεκριμένα, ενδέχεται να ευθύνονται για συμπτώματα κι ενοχλήσεις όπως το κάψιμο στο στομάχι, ο πόνος στο άνω τμήμα της κοιλιάς, η τάση για έμετο, τα ρεψίματα κ.ά. Αν αυτά καταναλώνονται συστηματικά, τότε υπάρχει κίνδυνος να οδηγήσουν σε μία διαταραχή κατά τη διαδικασία της πέψης. Και να μην προκαλούν, επομένως, μόνο μεμονωμένα περιστατικά δυσκολίας στην τελευταία.
Επιπλέον, να πούμε ότι κυρίως τα λιπαρά φαγητά ευνοούν και την παχυσαρκία, παράγοντας εξίσου επιβαρυντικός.
Περιορίστε την κατανάλωση πολύ λιπαρών φαγητών (π.χ. μακαρόνια με κρέμα γάλακτος, παστίτσιο, junk food όπως μεγάλο burger με τηγανητές πατάτες) σε 1 φορά ανά 20 ή 25 ημέρες. Έτσι θα διατηρείστε υγιείς και με ισορροπημένο βάρος!
6. Να αποφεύγετε τα αεριούχα ποτά και τα αναψυκτικά
Δυσκολεύουν τη διαδικασία της πέψης και φουσκώνουν το στομάχι. Προτείνεται να τα αποφεύγετε (και να τα αποφεύγουμε) εντελώς ή τουλάχιστον όσο περισσότερο γίνεται.
7. Να διατηρείτε σταθερό το βάρος και το ποσοστό λίπους στο σώμα σας, σε φυσιολογικά επίπεδα
Το κανονικό και σταθερό βάρος σώματος είναι σημαντικός προληπτικός παράγοντας για το πρόβλημα δυσπεψίας. Όπως και για πάμπολλα θέματα οργανικής και ψυχικής υγείας. Στην προκειμένη περίπτωση πάντως, να ξέρετε ότι η παχυσαρκία είναι αιτία της δυσπεψίας και της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.
8. Να ασκείστε
Η γυμναστική έχει πάρα πολλά οφέλη. Τονώνει τους μύες, καίει το λίπος και δίνει μια όμορφη εικόνα στο σώμα. Μας γεμίζει με ενέργεια, όρεξη και θετική διάθεση. Βοηθάει στο να εξωτερικεύουμε και να αποβάλλουμε το άγχος μας με εποικοδομητικό τρόπο. Μεταξύ άλλων, λοιπόν, συντείνει θετικά και στην καλύτερη πέψη. Οπότε είναι ένα άριστο προληπτικό μέτρο όσον αφορά στο πρόβλημα δυσπεψίας.
Αντιμετώπιση του προβλήματος δυσπεψίας
- Η αρκετά συνηθισμένη παροδική δυσπεψία που τυχόν εμφανίζετε αντιμετωπίζεται επιτυχώς με ευκολία.
- Η πρόληψη είναι η καλύτερη αντιμετώπιση! Αυτό ισχύει για όλους και όλες μας.
- Ορισμένα ροφήματα και αφεψήματα από βότανα μπορεί αν σας φανούν βοηθητικά. Να τα πίνετε και να σας ανακουφίζουν από τις ενοχλήσεις και τα συμπτώματα του προβλήματος δυσπεψίας. Πολύ καλά τέτοια βότανα για το στομάχι είναι: ο μάραθος, η μολόχα, η μαντζουράνα, η γλυκύριζα, το χαμομήλι, η φτελιά και το κάρδαμο. Μπορείτε φυσικά να τα δοκιμάσετε!
- Η επίσκεψη στον ειδικό ιατρό κρίνεται απαραίτητη όταν το πρόβλημα δυσπεψίας είναι εμφανές για αρκετό χρονικό διάστημα. Κι όταν προκαλεί αισθήματα υποκειμενικής ενόχλησης και δυσφορίας.
Τι θα σας πει ο γιατρός:
Ο γιατρός είναι ο πλέον κατάλληλος για να διερευνήσει το πρόβλημα της δυσπεψίας που πιθανώς να έχετε. Θα αποκλείσει άλλες παθολογικές καταστάσεις, όπως π.χ. πέτρες στη χοληδόχο κύστη, γαστρίτιδα κ.λπ. Ασφαλώς, αναφερόμαστε στον γαστρεντερολόγο.
Πρώτα θα πάρει το ιστορικό σας και σας εξετάσει κλινικά για να δει πότε, πού και πώς προκύπτουν τα συμπτώματά σας. Στη συνέχεια είναι πιθανό να σας προτείνει να κάνετε κάποιες εξετάσεις, όπως είναι η γαστροσκόπηση, ο υπέρηχος της άνω κοιλίας, ή το τεστ αναπνοής για τον εντοπισμό ελικοβακτηριδίου του πυλώρου. Αν δεν βρεθεί τίποτε το παθολογικό (π.χ. πέτρες στη χοληδόχο κύστη, μία εγκατεστημένη γαστρίτιδα κ.τ.λ.)
Τέλος, αν εν τέλει πρόκειται για πρόβλημα δυσπεψίας, τότε θα σας συστήσει να αποφεύγετε επιβαρυντικούς – ερεθιστικούς παράγοντες. Τέτοιοι είναι το κάπνισμα, η υπερκατανάλωση καφέ και αλκοόλ, τα πικάντικα φαγητά και αυτά που αναφέραμε στα μέτρα πρόληψης. Επίσης, είναι πιθανό να σας χορηγήσει κάποιο φάρμακο είτε με τη μορφή αγωγής είτε για χρήση μόνο όταν εμφανίζεται συμπτωματολογία.
Αντί επιλόγου
Κλείνοντας το συγκεκριμένο άρθρο, θα θέλαμε να προβούμε σε μία σημαντική επισήμανση. Ό,τι αναφέρεται παραπάνω δεν αποτελεί αποτέλεσμα ειδικού γιατρού, αλλά γνώσεις μας συλλεχθείσες από διάφορες επιστημονικές πηγές. Αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να αξιοποιήσετε ό,τι σας παραθέσαμε για πληροφοριακούς και συμβουλευτικούς σκοπούς. Ή ως μία πρώτη επαφή με το πρόβλημα δυσπεψίας που για τον οποιοδήποτε λόγο σας ενδιαφέρει. Όμως, δεν υπάρχει καμία πρόθεση αντικατάστασης των συμβουλών και της ιατρικής εκτίμησης από ειδήμονα ιατρό, μέσα από το άρθρο μας.