Πιάνεις τον εαυτό σου συχνά πυκνά να μην μπορεί να συγκεντρωθεί στην εκτέλεση ενός έργου ή μίας δραστηριότητας; Προτού βιαστείς να εξάγεις το εντελώς αυθαίρετο συμπέρασμα του ότι είναι ψυχική διαταραχή (αναφερόμαστε στη ΔΕΠ-Υ), αλλά και προτού βιαστείς να καθησυχαστείς λέγοντάς σου ότι η αδυναμία στη συγκέντρωσή σου οφείλεται στο ότι μεγαλώνεις ηλικιακά, ρίξε μια ματιά σε ορισμένες από τις συνηθέστερες αιτίες για την έλλειψη συγκέντρωσης.
Λίγα λόγια για την έλλειψη συγκέντρωσης
Η έλλειψη συγκέντρωσης είναι μία κατάσταση που παρατηρείται τόσο στα παιδιά και τους εφήβους όσο και στους ενήλικες και τους ηλικιωμένους. Σε κάθε ηλικιακή περίοδο μπορεί να υφίστανται τα ίδια αίτια που να την προκαλούν, ωστόσο είθισται ανά τις ηλικιακές κατηγορίες να υπάρχουν τις περισσότερες φορές πιο συγκεκριμένοι παράγοντες που ενοχοποιούνται για την εμφάνισή της. Όπως αναφέραμε και προλογικά, θα αποτελούσε μία ανώριμη απόφαση από πλευράς σου να ρίξεις την ευθύνη για την έλλειψη συγκέντρωσης που έχεις στο μεγάλο της ηλικίας σου, ενώ εξίσου αβάσιμο θα ήταν να θορυβηθείς τόσο που να την ταυτίσεις αυτομάτως με τη Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερικινητικότητα (ΔΕΠ-Υ).
Έλλειψη συγκέντρωσης: Είναι ψυχική διαταραχή ή έχει άλλα αίτια; – Πώς να την αντιμετωπίσεις
1)Όγκος πληροφοριών και Δυνατότητες ανθρώπινου εγκεφάλου
Από τις αισθητηριακές πληροφορίες που λαμβάνει κανείς, δηλαδή από το σύνολο των ερεθισμάτων που παίρνει καθημερινά μέσω όλων των αισθήσεών του, ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει την ικανότητα να καταχωρεί στη μνήμη του (χωρίς αυτό να ισοδυναμεί απαραίτητα κι ότι μπορεί ανά πάσα στιγμή να τις ανακαλέσει όλες) μόλις το 1% εξ αυτών. Κι αυτό, υπό την προϋπόθεση ότι οι πληροφορίες αυτές τού φάνηκαν χρήσιμες ή ενδιαφέρουσες.
Παράλληλα με αυτήν του τη δυνατότητα, είναι βασικό να αναφέρουμε πως, καλώς ή κακώς, πολλές φορές αδυνατεί να διακρίνει τις ουσιαστικές και σημαντικές πληροφορίες από τις αδιάφορες, με αποτέλεσμα το 1 στα 100 ερεθίσματα που συγκρατεί να μην αντιπροσωπεύει πάντοτε κάτι το ουσιώδες.
Λαμβάνοντας τα δύο αυτά στοιχεία υπ’ όψιν, δες τα συγκριτικά με τον τεράστιο όγκο πληροφοριών στον οποίο επί καθημερινής βάσεως εκτιθέμεθα… Ο κατακλυσμός από πληροφοριακά ερεθίσματα, λοιπόν, είναι αυτός που αντιτίθεται στις δυνατότητες του εγκεφάλου μας, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να συγκρατούμε ό,τι ακούμε ή μαθαίνουμε κι άρα να σχηματίζουμε την εντύπωση ότι δεν ήμασταν συγκεντρωμένοι όταν το ακούγαμε ή ότι δεν μπορούμε να συγκεντρωθούμε όταν το μαθαίνουμε.
Λύση: Όπως αντιλαμβάνεσαι, εάν θέλεις να αντιμετωπίσεις την έλλειψη συγκέντρωσης που πιθανώς οφείλεται σε κάτι τέτοιο, δεν έχεις παρά να προσπαθείς καθημερινά να ελέγχεις, να φιλτράρεις και να διακρίνεις σε χρήσιμα και αδιάφορα τα πληροφοριακά ερεθίσματα που από εδώ και στο εξής θα επιλέγεις να δέχεσαι.
2)Καθημερινές υποχρεώσεις , Πίεση και Στρες
Κάθε μέρα ο καθένας και η καθεμία από εμάς πρέπει να σκέφτεται, να συνυπολογίζει και να φέρνει σε πέρας δεκάδες διαφορετικές υποχρεώσεις και έργα. Η πίεση που δεχόμαστε είναι συνήθως καθημερινή και σίγουρα είναι πολύπλευρη – από το πώς θα αντεπεξέλθουμε στις εργασιακές απαιτήσεις, πώς θα τακτοποιήσουμε το σπίτι, πώς θα αποπληρώσουμε τους λογαριασμούς μας και θα φροντίσουμε τα παιδιά μας, μέχρι το πώς θα φτιάξουμε το σώμα μας για να νιώθουμε περισσότερη αυτοπεποίθηση και πώς θα ντυθούμε για κάθε περίσταση. Κι αυτά είναι μόλις ορισμένα παραδείγματα.
Η πίεση που μας προκαλούν γεννά το στρες, το οποίο, όπως υποστηρίζεται από την επιστημονική κοινότητα, ανταγωνίζεται τις περιοχές του εγκεφάλου οι οποίες είναι αρμόδιες για τις γρήγορες σκέψεις μας.
Λύση: Ως εκ τούτου, είναι αναμενόμενο όταν αγχώνεσαι να αδυνατείς να συγκεντρωθείς σε κάτι που κάνεις. Για την έλλειψη συγκέντρωσης σε αυτές τις περιπτώσεις συνιστώνται η ξεκούραση, οι δραστηριότητες που σε χαλαρώνουν (π.χ. ένας περίπατος, ένα μασάζ, το παιχνίδι με το κατοικίδιο, η παρακολούθηση μίας ταινίας με παρέα και λοιπά) και η όσο το δυνατόν πληρέστερη καθημερινή διατροφή. Εάν η έλλειψη συγκέντρωσης συνυπάρχει με έντονη δυσκολία ανάκτησης πληροφοριών (δηλαδή αδυναμία και στη μνήμη), κι αυτό γίνεται κατ’ εξακολούθηση, τότε ενδεχομένως και να χρειαστεί μία προληπτική εξέταση για κατάθλιψη, κλινικό άγχος ή ακόμα και κάποια άλλη ψυχική διαταραχή.
3)Διατροφή, Διατροφικά ελλείμματα και Διατροφικά σφάλματα
Ο τρόπος με τον οποίο τρεφόμαστε σε συστηματική βάση είναι μείζονος σημασίας για την πνευματική διαύγεια και την εγρήγορση του εγκεφάλου. Έτσι, μία τακτική ανθυγιεινή διατροφή, από την οποία απουσιάζουν συνήθως τα φρούτα, τα λαχανικά και η ισορροπία μεταξύ υδατανθράκων, πρωτεϊνών και καλών λιπαρών, μπορεί κάλλιστα να ευθύνεται για την έλλειψη συγκέντρωσης που παρατηρούμε, καθώς επίσης και για πάμπολλα άλλα συμπτώματα που δεν είναι της παρούσης.
Επιπρόσθετα, η μη σωστή διατροφή ή η μη καλή λειτουργία ορισμένων οργάνων μας μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τα ελλείμματα βασικών για τον ανθρώπινο οργανισμό στοιχείων. Μιλάμε κυρίως για το σίδηρο και τις βιταμίνες του συμπλέγματος Β (Β1, Β2, Β3, Β5, Β6 και Β12). Οι σημαντικές ελλείψεις σε κάποιο ή σε περισσότερα από ένα από τα εν λόγω στοιχεία έχει αποδειχθεί πως σε πολλές περιπτώσεις φέρει σημαίνουσα ευθύνη για την έλλειψη συγκέντρωσης. Μάλιστα, πέρα από την έλλειψη συγκέντρωσης, τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Β12 έχουν συνδεθεί με αναιμία, διαταραχές στη νοητική και τη γνωστική λειτουργία, εύκολη κόπωση, δυσκολία συγκράτησης πληροφοριών, σύγχυση στις αποθηκευμένες πληροφορίες, δυσκολία στην εκμάθηση νέων πραγμάτων, κατάθλιψη.
Λύση: Συγκεκριμένα για τη βιταμίνη Β12, απαιτείται πρωτίστως η σχετική αιματολογική εξέταση προκειμένου να βρεθεί μία καλή εκτίμηση των επιπέδων της κι εν συνεχεία να κριθεί από τον παθολόγο η διαδικασία αύξησής της. Συνήθως, συνίσταται ένα χάπι που λιώνει στο στόμα μαζί με ένα βασικό γεύμα της ημέρας. Τροφές πλούσιες στη βιταμίνη αυτή είναι το κοτόπουλο, το κρέας, τα αυγά, το γάλα και τα προϊόντα του και τα οστρακοειδή.
Σε κάθε περίπτωση, είναι εκ των ων ουκ άνευ να φροντίζεις να ακολουθείς καθημερινά μία όσο το δυνατόν πιο ισορροπημένη διατροφή προκειμένου να δίνεις στον οργανισμό αλλά και στον εγκέφαλό σου τα απαραίτητα εφόδια για να σκέπτεται σωστά, να λειτουργεί άψογα σε γνωστικό και νευρικό επίπεδο, κι έτσι να μην εμφανίζεις αυτή την έλλειψη συγκέντρωσης. Τι σημαίνει ισορροπημένη διατροφή;
- 5 γεύματα ημερησίως: πρωινό, δεκατιανό, μεσημεριανό, απογευματινό, βραδινό.
- Τουλάχιστον ένα γεύμα μεταξύ των τριών βασικών να εμπεριέχει ή να αποτελείται μόνο από φρούτα.
- Το μεσημεριανό πιάτο να αποτελείται κατά 50% από λαχανικά, 25% υδατάνθρακες (ρύζι, ψωμί, μακαρόνια κ.λπ.), 25% πρωτεΐνες (ψάρι, κρέας, αυγά, μπιφτέκια, τυρί εάν έχεις όσπρια κ.λπ.). Τα ποσοστά αυτά είναι ελαφρώς στρογγυλοποιημένα· πρέπει να μένει τουλάχιστον 1% ακόμη για καλά λιπαρά (π.χ. ελαιόλαδο στη σαλάτα ή στο φαγητό σου ή κόκκινη σάλτσα κ.λπ.).
- Αποφυγή τηγανητών φαγητών. Περιόρισέ τα το πολύ στις 2 φορές το μήνα. Είναι καταστρεπτικά για την υγεία και το σώμα, ενώ παράλληλα δεν προσφέρουν σχεδόν τίποτα στον οργανισμό και στις λειτουργίες του.
- Περιορισμός γλυκών. Εννοείται πως είναι απαραίτητο να τρώμε και τα γλυκά μας πού και πού. Ένα γλυκό την εβδομάδα (π.χ. ένα κομμάτι τούρτας), 2 σοκοφρέτες, 1 μαύρη σοκολάτα ή 3 μπάλες παγωτό είναι 4 εναλλακτικές που μπορείς να εντάσσεις από εδώ και πέρα στην εβδομαδιαία διατροφή σου και να δεις αμέσως αποτελέσματα τόσο στην εικόνα του σώματός σου και στην ένδειξη της ζυγαριάς σου, όσο και στις μνημονικές ικανότητές σου.
Τέλος, μην αφήνεις το στομάχι σου χωρίς φαγητό για πολλές ώρες μέσα στην ημέρα. Εάν θέλεις να αποτοξινώνεται ευκολότερα ο οργανισμός σου, μπορείς να σταματάς τα γεύματά σου πριν τις 9 το βράδυ έτσι ώστε να μένεις δίχως φαγητό για τουλάχιστον ένα 8ωρο. Μην κάνεις, όμως, κάτι τέτοιο μέσα στη μέρα σου. Οι 3 ώρες είναι το μέγιστο χρονικό περιθώριο που επιτρέπεται ανάμεσα στα γεύματα. Έτσι, δε θα … διαμαρτύρεται το στομάχι σου ούτε θα επιφέρει τον αρνητικό αντίκτυπο στον εγκέφαλό σου, ενώ συγχρόνως θα έχεις ενέργεια όλο το 24ωρο.
Αυτές ήταν 3 βασικές αιτίες στις οποίες συχνά οφείλεται η έλλειψη συγκέντρωσης τόσο στους ενηλίκους όσο και στα παιδιά. Έλεγξε πρώτα εάν η αδυναμία σου στο να συγκεντρώνεσαι σε ό,τι κάνεις ή ακόμη και στο να ανασύρεις μνήμες έχει σχέση με αυτές κι αφού τις απορρίψεις αναζήτησε άλλα αίτια (παθολογικά, ψυχικά, ορμονικά και ούτω καθεξής).