Η επιλόχεια κατάθλιψη αποτελεί μια επιπλοκή του τοκετού που συμβαίνει σε ολοένα και αυξανόμενο αριθμό γυναικών χωρίς δυστυχώς η πλειονότητα εξ αυτών να το αντιλαμβάνεται εγκαίρως ή ακόμη χειρότερα να μην το αντιλαμβάνεται καθόλου. Είναι η περίοδος εκείνη κατά την οποία διαταράσσεται η ψυχολογική ισορροπία και ηρεμία της γυναίκας θέτοντας σε δοκιμασία τόσο τη ψυχική της κατάσταση όσο και την εσωτερική της πληρότητα. Η διαταραχή στη συναισθηματική της ισορροπία αντικατοπτρίζεται πλήρως τόσο στη συμπεριφορά προς το μωρό της όσο και προς το σύντροφό της. Ωστόσο τις περισσότερες φορές η αλλαγή στη συμπεριφορά της συγχέεται με τη νευρικότητα που προκαλεί στη γυναίκα η έλευση ενός μωρού στη ζωή της, καθώς και η μεταβολή που συνεπάγεται στο τρόπο σκέψης της.
Η φάση της επιλόχειας κατάθλιψης
Στη φάση κατά την οποία η γυναίκα υφίσταται την επιλόχεια κατάθλιψη καλείται να διαχειριστεί όλο το στρες, την αγωνία και το άγχος που της δημιούργησε η εγκυμοσύνη με μοναδική της ασπίδα το συναισθηματικό και ψυχολογικό της υπόβαθρο. Μια τόσο μεγάλη αλλαγή στη ζωή μιας γυναίκας απαιτεί μια ώριμη αντιμετώπιση από μέρους της, η οποία όμως για να επιτευχθεί, χρειάζεται και την ανάλογη ψυχολογική υποστήριξη από την οικογένειά της αλλά και γενικότερα από τον στενό κοινωνικό περίγυρο. Τα συμπτώματα της εν λόγω διαταραχής δεν είναι πάντα εύκολο να διακριθούν και να απομονωθούν από μια γενικότερη νευρική συμπεριφορά της γυναίκας έπειτα το πέρας μιας εγκυμοσύνης και της ορμονολογικής διαταραχής που την ακολουθεί ως φυσικό επακόλουθο μιας ιδιαίτερα πιεστικής περιόδου γι’ αυτήν, τόσο ψυχολογικά όσο και σωματικά.
Η έλλειψη εμπιστοσύνης προς τον εαυτό της
Η έλλειψη πίστης προς τον εαυτό της και κατά συνέπεια το έλλειμμα που δημιουργείται όσον αφορά στον απαιτούμενο αυτοσεβασμό και αυτοεκτίμηση που οφείλει να έχει κάθε άνθρωπος για τον εαυτό του, έχει ως αποτέλεσμα το σχηματισμό ενός ψυχικού και συναισθηματικού κενού το οποίο δεν είναι πάντα εύκολο να καλυφθεί από τον πανδαμάτορα χρόνο. Το γεγονός αυτό αρχίζει και θέτει βασανιστικά ερωτήματα στη γυναίκα σχετικά με το κατά πόσο όλη αυτή η αλλαγή ήταν επωφελής για την ίδια ή απλώς επιτέλεσε το συμβατικό της καθήκον προς τη κοινωνία προσθέτοντας υποχρεώσεις και βάρη στη πλάτη της που δεν της αναλογούσαν ή δεν ήταν επαρκώς προετοιμασμένη για να τα αναλάβει. Επιπλέον, η αδυναμία της μητέρας να νιώσει ευχαρίστηση για το οτιδήποτε, η συχνή τάση για συναισθηματικές εκρήξεις και για κλάμα, η αδυναμία συγκέντρωσης, το μειωμένο σεξουαλικό ενδιαφέρον, αυτοκαταστροφική προδιάθεση, προβλήματα αϋπνίας, μειωμένη ενεργητικότητα, μείωση ή και απώλεια της όρεξης και επομένως και του βάρους, ψευδαισθήσεις, αισθήματα ενοχής συνιστούν τα κυριότερα σημάδια της εισόδου στο προθάλαμο της επιλόχειας κατάθλιψης που έχει ήδη χτυπήσει τη πόρτα της ψυχοσύνθεσης μιας γυναίκας και απειλεί να την καταλάβει ολοκληρωτικά.
Πότε πρέπει να ανησυχήσει η γυναίκα ανάλογα με τα συμπτώματα;
Τα προαναφερθέντα συμπτώματα όταν λαμβάνουν χώρα σ’ ένα εύλογο χρονικό διάστημα μετά το τέλος μιας εγκυμοσύνης, περίπου για δυο εβδομάδες, μπορούν να θεωρηθούν ως φυσιολογικό απότοκο μιας απότομης αλλαγής στη ζωή και τη σωματική λειτουργία μιας γυναίκας. Παρόλα αυτά, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν χρήζουν προσοχής και πρέπει να εξοβελιστούν στο χρονοντούλαπο της κοινής πορείας του ζευγαριού -το οποίο θα έχει κάποιες αναταράξεις- ως μη γενόμενα. Πολλές φορές, άλλωστε, τα πιο σημαντικά γεγονότα στη ζωή του ατόμου βρίσκονται κάτω από τις πιο επουσιώδεις κατά πολλούς εκφάνσεις της ζωής. Η παράταση λοιπόν των συγκεκριμένων συμπεριφορών κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την άμεση έναρξη αντιμετώπισής τους προκειμένου να προληφθούν επικίνδυνες τόσο για την μητέρα όσο και για το μωρό συμπεριφορές.
Ποια είναι όμως η ενδεδειγμένη αντιμετώπιση της επιλόχειας κατάθλιψης;
Αυτό το ερώτημα για να απαντηθεί ίσως χρειάζεται να εκτιμήσουμε την έκταση των αρνητικών συμπεριφορών σε συνάρτηση με το χρονικό διάστημα στο οποίο συντελούνται. Σε κάθε περίπτωση το ενδεχόμενο ψυχοθεραπείας αποδεικνύεται πολύ χρήσιμο στη γυναίκα για την αντιμετώπιση της εν λόγω διαταραχής, τόσο στη γενικότερη ψυχολογική της συγκρότηση όσο και στη σχέση της με το μωρό. Ποιος εξάλλου μπορεί να αρνηθεί την άρρηκτη σύνδεση της ψυχής με το σώμα; Μήπως τελικά οι σωματικές μας λειτουργίες και συμπεριφορές αντικατοπτρίζουν την ακτινοβολία του ψυχισμού μας;