Οι ρυθμοί της σύγχρονης ζωής, τουλάχιστον στις μεγάλες πόλεις, είναι ταχείς, ενώ οι ρόλοι που η καθεμία και ο καθένας από εμάς έχει να εκτελέσει στην καθημερινότητά του είναι πολλαπλοί και ποικίλοι. Μια γυναίκα οφείλει να είναι συγχρόνως σύζυγος / σύντροφος, εργαζόμενη, μητέρα, φίλη, κόρη, νοικοκυρά, … γυναίκα.
Επιπρόσθετα, σα να μη φτάνει αυτό, στη χώρα μας το κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό γίγνεσθαι είναι ασταθές και σίγουρα δε σκιαγραφεί ένα ευοίωνο μέλλον.
Ως απόρροια των δύο αυτών διαπιστώσεων, προκύπτει πως το άγχος είναι μία κατάσταση δικαιολογημένη, ένα αίσθημα αναμενόμενο, που όλες και όλοι λίγο πολύ θα βιώσουμε ή ήδη βιώνουμε.
Πόσο αγχώδης είσαι; Πόσο στρες πιστεύεις ότι έχεις, τουλάχιστον όσον αφορά στην παρούσα φάση της ζωής σου; Ένα κουίζ ειδικά διαμορφωμένο για το εν λόγω ερώτημα από τη συντακτική ομάδα μας θα βρίσκεται στο τέλος του άρθρου. Όμως, προτού δούμε πόσο αγχώδης είσαι, θα θέλαμε να θίξουμε ορισμένα καίρια σημεία αναφορικά με το άγχος, τους μύθους γύρω από αυτό, το τι μπορεί ο καθένας και η καθεμία από εμάς να κάνει για να το περιορίζει και άλλα.
Μύθοι για το άγχος
Δύο από τους βασικότερους κοινωνικούς μύθους γύρω από στρες, δηλαδή δύο εσφαλμένες κοινωνικές αναπαραστάσεις για αυτό, που σίγουρα θα γνωρίζεις και ενδεχομένως να πιστεύεις κι εσύ, είναι οι εξής:
1. Το άγχος είναι κάτι το κακό
Πόσες και πόσοι από εσάς θεωρούν το άγχος και γενικότερα αυτό που λέμε stress ως κάτι το αρνητικό; Η πλειοψηφία σίγουρα. Η αλήθεια, ωστόσο, είναι ότι το άγχος αυτό καθαυτό δε συνιστά κάτι το «κακό». Αντιθέτως, αρνητικά ενδέχεται να αποβούν ορισμένα από τα σημάδια και κάποιες από τις επιπτώσεις που αυτό μπορεί να επιφέρει σε όσες και όσους από εσάς το εκλαμβάνουν έτσι. Ουκ ολίγα, όμως, τα άτομα εκείνα που εκλαμβάνουν το άγχος τους ως ένα κίνητρο, ως μία κινητήρια δύναμη που του ωθεί στο να επικεντρώνονται στον εκάστοτε στόχο τους, να προσπαθούν ακόμη πιο πεισματικά να τον επιτύχουν και εν τέλει να τα καταφέρνουν, υπερνικώντας συγχρόνως και το στρες που τους διακατείχε. Η Ψυχολογία αναφέρει ότι το στρες μπορεί να μας ακινητοποιεί αλλά μπορεί και να μας κινητοποιεί· είναι στο χέρι μας τι από τα δύο θα γίνει!
2. Το άγχος είναι παντού γύρω μας και είμαστε αναγκασμένοι να ζούμε με αυτό
Όχι, το άγχος δε βρίσκεται παντού ούτε είμαστε υποχρεωμένες και υποχρεωμένοι να ζήσουμε υπό τη σκιά του και κάτω από ό,τι αυτό επιτάσσει. Είναι αναμφίβολο ότι υπάρχουν πολυάριθμες καταστάσεις, εν δυνάμει στρεσογόνες, όπως είναι για παράδειγμα οι οικονομικές δυσχέρειες, οι οικογενειακές υποχρεώσεις, ένας χωρισμός και τα λοιπά. Εντούτοις, αυτό δεν υποχρεώνει καμιά μας και κανέναν μας ούτε να υιοθετήσει την εξ ολοκλήρου εσφαλμένη πεποίθηση ότι το άγχος είναι ένας κίνδυνος που εγκυμονεί και κρύβεται πίσω από το καθετί ούτε να αποδεχθεί παθητικά την ύπαρξή του και να συμπεριφέρεται στην καθημερινότητά της / του σαν ένα στρατιωτάκι του.
Αιτίες άγχους σύμφωνα με την Ψυχολογία
Για την καθεμία και τον καθένα από εμάς το άγχος μπορεί να πηγάζει από διάφορες μεμονωμένες καταστάσεις και γεγονότα. Δεδομένου ότι οι καταστάσεις και τα γεγονότα αυτά συμβαίνουν περιστασιακά, θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε το άγχος αυτό ως «περιστασιακό άγχος» που οφείλεται στα μεμονωμένα αυτά περιστατικά.
Με μία βαθύτερη ματιά, ωστόσο, είναι εφικτό να εντοπίσουμε ορισμένες πιθανές αιτίες, εν δυνάμει στρεσογόνους παράγοντες, που ακόμη και αυτό το «περιστασιακό άγχος» στην πραγματικότητα υποκρύπτει. Πρόκειται για ουσιαστικότερες, βαθύτερες, κοινές αιτίες που μας γεννούν αυτό το κατάφορο αγχώδες συναίσθημα, το οποίο είτε αναγνωρίζουμε είτε όχι.
1. Οι υπερβολικές απαιτήσεις και προσδοκίες από τον εαυτό μας
Είναι εν μέρει λογικό να επιτρέπουμε στο εαυτό μας να αναγεννά και να διατηρεί στο εσωτερικό του μυαλού του ολοένα και περισσότερες απαιτήσεις και προσδοκίες για τον ίδιο, μιας και οι ρόλοι που έχουμε να διαδραματίσουμε σε μία κοινωνία όπως η σημερινή είναι πολύ και ποικίλοι (όπως προλογίσαμε), ενώ οι υποχρεώσεις του καθενός εξίσου πολλοί και πιεστικοί. Ειδικά όταν οι πολυάριθμες απαιτήσεις και προσδοκίες από εμάς δεν είναι σαφώς διατυπωμένες και ξεκάθαρες, τότε είναι που το χάος στο μυαλό μας και το άγχος κάνουν την εμφάνισή τους.
2. Οι προσδοκίες και η γνώμη των «σημαντικών άλλων» από εμάς
Οι «σημαντικοί άλλοι», όπως χαρακτηρίζεται στις κοινωνικές επιστήμες – και ιδιαίτερα στην ψυχολογία – το κοινωνικό δίκτυο του καθενός μας, διαδραματίζουν σημαίνοντα ρόλο για το άγχος. Φυσικά και δεν μπορούμε να αποδώσουμε την ευθύνη για το δικό μας άγχος σε κάποιο δεύτερο και τρίτο πρόσωπο, αφού (υποτίθεται ότι) είμαστε κυρίαρχοι του εαυτού μας και μόνο εμείς δυνάμεθα να τον κατευθύνουμε αναλόγως (για παράδειγμα, εν προκειμένω, ως προς το να καταληφθεί από άγχος, ως προς το να το αντιμετωπίσει ή ως προς το να το αποφύγει). Αρκετές φορές, λοιπόν, ωθούμαστε στην υλοποίηση των προσδοκιών που είτε ρητά μάς έχουν αποσαφηνίσει οι γονείς, τα παιδιά, οι φίλοι μας είτε έμμεσα μας έχουν οι ίδιοι και ο «κόσμος» περάσει. «Τι θα πει ο κόσμος αν…;» δε λέμε συχνά; Ο εξαναγκασμός μας να πραγματοποιούμε τις επιθυμίες άλλων για να γινόμαστε επιθυμητοί, αρεστοί ή γιατί έτσι (νομίζουμε ότι) «πρέπει», είναι ακριβώς η αιτία εκείνη που δύναται να μας προκαλέσει το άγχος.
Αντιμετώπιση άγχους
Για αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με το τι μπορείς εσύ να κάνεις προκειμένου να μειώσεις τις επιπτώσεις που σου προκαλεί το άγχος που βιώνεις, αλλά και για το πώς μπορείς να διαχειρίζεσαι το αίσθημα αυτό όταν είναι εντονότερο, μπορείς να αντλήσεις από το άρθρο μας με τίτλο: Τι να κάνω με το άγχος; – Φυσικά αγχολυτικά – Αγχολυτικές τροφές.
Πόσο αγχώδης είσαι; – Κουίζ
Ώρα να περάσουμε σε κάτι πιο… διαδραστικό. Ακολουθεί το κουίζ με τις ερωτήσεις που έχουμε ετοιμάσει για εσένα προκειμένου να δεις με μία πιο αντικειμενική ματιά (την εξωτερική δική μας οπτική δηλαδή) πόσο αγχώδης είσαι τουλάχιστον για την παρούσα περίοδο της ζωής σου.
Μερικές πληροφορίες για το κουίζ «Πόσο αγχώδης είσαι;»
- Το ακόλουθο κουίζ είναι μεν επηρεασμένο και με πληροφορίες που έχουμε αντλήσει από επιστημονικά (ψυχολογικά κατά κόρον) στοιχεία, μεθόδους και εργαλεία, ωστόσο σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποτελέσει για εσένα ένα πραγματικό επιστημονικό (ψυχολογικό) τεστ μετρήσεως του πόσο αγχώδης είσαι. Θα μπορούσαμε να πούμε, λοιπόν, πως το εν λόγω κουίζ έχει έναν κάπως ψυχαγωγικό χαρακτήρα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τα συμπεράσματά μας είναι λανθασμένα, αναξιόπιστα ή μη έγκυρα. Γιατί είναι αρκετά πιθανό το αποτέλεσμα – συμπέρασμα που θα σου προκύψει όταν πραγματοποιήσεις το κουίζ να αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα και να σε προτρέψει στο να πάρεις τα κατάλληλα μέτρα.
- Επιπλέον, το κουίζ για το πόσο αγχώδης είσαι συναπαρτίζεται από 8 προτάσεις, ορισμένες εκ των οποίων είναι διαμορφωμένες ως ερωτήσεις ενώ άλλες ως καταφατικές προτάσεις.
- Σε καθεμία από τις ερωτήσεις – προτάσεις θα σου δίνονται 3 εναλλακτικές προτάσεις ως απαντήσεις.
- Εμείς θέλουμε με απόλυτη ειλικρίνεια να κάνεις click στο κυκλάκι δίπλα από την πρόταση – απάντηση που αντικατοπτρίζει καταλληλότερα το τι ισχύει για εσένα, το τι πιστεύεις εσύ, το πώς αισθάνεσαι εσύ.
- Στο τέλος του κουίζ, θα σου προκύψει ένα αποτέλεσμα – συμπέρασμα σχετικά με το πόσο αγχώδης είσαι, τουλάχιστον στην τρέχουσα περίοδο της ζωής σου. Ασφαλώς, το συμπέρασμα αυτό δε θα είναι αυθαίρετο, αλλά βασισμένο στις απαντήσεις που εσύ έδωσες στα 8 ερωτήματα του κουίζ μας.