Το γεγονός ότι ζούμε μέσα σε μία κοινωνία εξαιρετικά απαιτητική και ανταγωνιστική, μέσα σε ρυθμούς ταχύτατους και ραγδαία μεταβαλλόμενους, μέσα σε συνεχείς εξελίξεις και διαφοροποιήσεις σε κάθε τομέα, δεν μπορεί παρά να μας γεμίζει με άγχος. Άλλες από εμάς περισσότερο, άλλες λιγότερο.
Ποιοι είναι, όμως, οι μύθοι, οι ανακρίβειες και λανθασμένες αντιλήψεις γύρω από το άγχος; Ποιες είναι οι συνηθέστερες αιτίες που προκαλούν σε όλες μας σημάδια στρες; Και ποια είναι αυτά τα σημάδια στρες, δηλαδή οι ενδείξεις ότι έχουμε έντονο στρες; Στα 3 αυτά τα ερωτήματα το ηλεκτρονικό περιοδικό Δυναμική Γυναίκα θα απαντήσει διεξοδικά.
Μύθοι για το στρες
Πράγματι, υπάρχουν κάποια κοινωνικές αναπαραστάσεις γύρω από το θέμα του άγχους, που δε συνάδουν με την πραγματική του υπόσταση. Με άλλα λόγια, ο πολύς κόσμος διαδίδει πράγματα και αντιλήψεις, υιοθετεί στάσεις, συμπεριφορές και ιδέες, σχηματίζει εικόνες και πεποιθήσεις οι οποίες δεν είναι εσφαλμένες και δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματική έννοια του τι είναι το άγχος, ποια τα σημάδια στρες και λοιπά. Ποιοι είναι αυτοί οι μύθοι;
Το στρες είναι κάτι αρνητικό. Ναι, τα σημάδια στρες ενδέχεται να έχουν αρνητικές επιδράσεις στο άτομο που τα εμφανίζει και μάλιστα σε έντονο βαθμό. Αυτό όμως δεν καθιστά το άγχος καθαυτό ως ένα φαινόμενο αρνητικό, πόσο μάλλον ως ένα «πρόβλημα». Γιατί ο καθένας μας το εκλαμβάνει διαφορετικά. Για τις γυναίκες – και τους άνδρες – που το αντιμετωπίζουν ως κάτι εποικοδομητικό, το στρες τους βοηθάει στο να επιτύχουν τους στόχους τους και τα αποτελέσματα που κάθε φορά θέλουν, αποτελώντας για εκείνους ένα κίνητρο που τους ωθεί στο να βελτιώσουν την απόδοσή τους προκειμένου να το υπερνικήσουν. Εάν κι εσύ εκλάβεις το άγχος και τα σημάδια στρες κατ’ αυτόν τον τρόπο, τότε σίγουρα δε θα συνιστά για εσένα κάτι το αρνητικό.
Το στρες είναι παντού, άρα πρέπει να ζήσουμε με αυτό. Το στρες δε βρίσκεται παντού ούτε πρέπει σε καμία περίπτωση να αναγκάζουμε τον εαυτό μας να ζήσει υπό τη σκιά του. Ασφαλώς και υπάρχουν πάμπολλες στρεσογόνες καταστάσεις, περιστατικά δηλαδή που δύνανται να σου προκαλέσουν (έντονο) άγχος, όπως ένας χωρισμός, οι εργασιακές σου υποχρεώσεις, η οικονομικά προβλήματα κ.λπ. Αυτό όμως δε σε υποχρεώνει ούτε να πιστεύεις και να δέχεσαι την ύπαρξη του παντού, και, κυρίως, ούτε να υποχρεώνεις τον εαυτό σου να βιώνει παθητικά το άγχος που κρύβεται πίσω από τις διάφορες αυτές καταστάσεις.
Δεν έχεις συμπτώματα, επομένως δεν έχεις και στρες. Όπως προαναφέραμε, οι δυνητικά στρεσογόνες καταστάσεις είναι πολυάριθμες και, μάλιστα, δύνανται να μας επιβαρύνουν με άγχος το οποίο εμείς μπορεί να μην έχουμε καν αντιληφθεί και συνειδητοποιήσει. Το ότι σήμερα δεν εμφανίζεις σημάδια στρες, συμπτώματα και ενδείξεις δηλαδή ότι πάσχεις από έντονο άγχος, δε σημαίνει ότι και σε κάμποσα χρόνια αποκλείεται να εμφανίσεις. Κι αυτό, διότι τα αγχογόνα συμβάντα της καθημερινότητας, που τώρα σου προκαλούν ένα ανεπαίσθητο άγχος, με τον καιρό συσσωρεύονται και, ίσως κάποια στιγμή, τότε να προκαλέσουν στον οργανισμό σου τις βλαβερές τους επιπτώσεις.
Αιτίες στρες
Καθετί μπορεί να αποτελέσει ένα εν δυνάμει αντικείμενο άγχους. Βέβαια, οι συνηθέστερες πηγές – αιτίες στρες, που ευθύνονται μαζικά για την πρόκληση άγχους είναι οι ακόλουθες:
1. Υπερβολικές προσδοκίες από τον εαυτό μας
Οι πολλοί και διαφορετικοί ρόλοι που μια γυναίκα έχει να διαδραματίσει και να φέρεις σε πέρας στις μέρες μας ισοδυναμούν με τη γένεση και διατήρηση υπερβολικών απαιτήσεων από τον ίδιο της τον εαυτό. Πρόκειται για πάρα μα πάρα πολλές απαιτήσεις, αρκετές από τις οποίες δεν είναι σαφείς, με ακρίβεια προσδιορισμένες και ρητά διατυπωμένες, με αποτέλεσμα να προκαλούν πολλές φορές αυτή την αίσθηση χάους στο μυαλό της με το συνεπακόλουθο έντονο στρες.
2. Προσδοκίες των άλλων από εμάς
Και όταν μιλάμε για «άλλους», εννοούμε τα σημαντικά και αγαπημένα μας πρόσωπα. Όταν εκείνα έχουν συγκεκριμένες προσδοκίες από εμάς, τότε εμείς ωθούμε σχεδόν καταναγκαστικά τον εαυτό μας στο να τις εκπληρώσουμε. Μερικές φορές, συνειδητά κατευθυνόμαστε προς την υλοποίηση όλων εκείνων των πραγμάτων και των στόχων που τα αγαπημένα μας πρόσωπα αναμένουν από εμάς, ενώ, άλλες φορές, έχουμε ασυνείδητα ενστερνιστεί τις προσδοκίες που αυτοί έχουν για εμάς και επιδιώκουμε την ικανοποίηση των τελευταίων με κάθε τρόπο και μέσο. Και στις δύο περιπτώσεις, η ικανοποίηση που προκύπτει από την επίτευξη των προσδοκιών που έχουν αυτά τα σημαντικά άτομα από εμάς συνδέεται άμεσα με την ικανοποίηση προς εκείνους, ενώ, παράλληλα, τα σημάδια στρες είναι αναμενόμενα προς ύπαρξη στον εαυτό μας.
3. Οι «σημαντικοί άλλοι» και η βαρύτητα που δίνουμε στη γνώμη τους
«Τι είπε η κυρία Ανθούλα για την επιτυχία της κόρης μας, Γιάννη;», «Τι θα πει, Μαιρούλα, η γειτονιά όταν σε βλέπει 16 χρονών κοριτσάκι να σε γυρνάει ένα αγόρι στο σπίτι σου;», «Μα, τι θα πει ο κόσμος…;» και άλλες τέτοιες κοινότυπες φράσεις που όλες έχετε ακούσει και πιθανότατα να χρησιμοποιείτε. Φράσεις που αντανακλούν την αντίληψη ότι η γνώμη που σχηματίζουν οι άλλοι, ο κόσμος, η γειτονιά (κ.λπ.) μας επηρεάζουν και μας ενδιαφέρουν. Η ψυχολογία ονοματίζει αυτόν τον κοινωνικό περίγυρο ως «σημαντικούς άλλους», με την έννοια αφενός ότι εκείνοι επηρεάζουν, τροποποιούν και καθορίζουν την προσωπικότητά μας, αφετέρου ότι εμείς οι ίδιοι προσδίδουμε τεράστια σημασία στη γνώμη τους. Αυτή η διαρκής έγνοια μας για το τι γνώμη θα σχηματίσει ο «κόσμος» είναι που μας καταβάλει ψυχολογικά και μας κάνει να καταλαμβανόμαστε από έντονο άγχος και σημάδια στρες.
Σημάδια στρες
Ακολούθως θα σου παραθέσουμε τα σημάδια στρες, τις ενδείξεις που δείχνουν ότι έχεις κατακλυστεί από έντονο άγχος κι ίσως να μην το έχεις πάρει ακόμα χαμπάρι για να λάβεις άμεσα τα μέτρα σου.
1. Τριχόπτωση
Πέρα από τη φαρμακευτική αγωγή που ενδέχεται να έχει τέτοια παρενέργεια, το έντονο άγχος δύναται να προκαλέσει τριχόπτωση. Η επονομαζόμενη ως γυροειδής αλωπεκία συνιστά ένα από τα σημάδια στρες έντονου βαθμού. Πρόκειται για ένα νόσημα, μια διαταραχή αυτοάνοση, κατά την οποία τα λευκά αιμοσφαίρια του αίματος δρουν αρνητικά στους θύλακες των τριχών, προκαλώντας την πτώση των τριχών. Σε ακραίες περιπτώσεις, το παθολογικό άγχος μπορεί να οδηγήσει σε ξαφνική και απότομη τριχόπτωση μεγάλου τμήματος των συνολικών τριχών, σε ποσοστό μέχρι και 70 τοις εκατό επί των συνολικών μαλλιών, μια διαταραχή που καλείται τελογόνος απώλεια μαλλιών.
2. Ζαλάδες και τάσεις για εμετό
Ή «σύνδρομο κυκλικών εμετών». Ανάμεσα στα σημάδια στρες συγκαταλέγεται συχνότατα κι η διαρκής αίσθηση ζαλάδας, ναυτίας και τάσης για εμετό. Τα εν λόγω συμπτώματα, μάλιστα, πολλές φορές συμβαίνει να εμφανίζονται την ίδια ώρα κάθε μέρα…
3. Μνήμη… χρυσόψαρου
Το πολύ έντονο άγχος μπορεί να γίνει αντιληπτό μέσα από το συγκεκριμένο σημάδι, από το ότι η μνήμη μοιάζει να είναι αδύναμη, να μικραίνει και να μην μπορεί να συγκρατήσει βασικές πληροφορίες.
3. Ρινορραγία
Το άνοιγμα της μύτης συχνά – πυκνά ενδέχεται να αποτελεί ένα από τα σημάδια στρες, από τις ενδείξεις ότι το άγχος είναι εξαιρετικά έντονο. Αν και οι επιστήμονες δε συμφωνούν ομόφωνα στο εν λόγω ζήτημα, ωστόσο έχει αποδειχθεί ότι το καθημερινό άγχος έντονου βαθμού προκαλεί το «ανέβασμα» του αίματος προς το κεφάλι και συνεπώς το «άνοιγμα» της μύτης.
4. Αϋπνία
Αυτό πιθανώς και να είναι ένα από τα σημάδια στρες που γνωρίζεις πολύ καλά. Το άγχος που έχεις είναι πάρα πολύ πιθανό να σε καθιστά ξύπνια όλο το βράδυ και για πολλά συνεχόμενα βράδια, ή να σε κάνει να δυσκολεύεσαι να κοιμηθείς επανειλημμένως.
5. Εφίδρωση
Το τελευταίο από τα σημάδια στρες που εμφανίζεται κοινά στις γυναίκες – αλλά και στους άνδρες – που είναι ιδιαίτερα στρεσαρισμένοι είναι ο συχνός ιδρώτας, κυρίως στις παλάμες και στις πατούσες, χωρίς να υπάρχει κάποιος άλλος προφανής λόγος ή αιτιολογία, όπως για παράδειγμα πολύωρο περπάτημα ή γυμναστική άσκηση.
Ολοκληρώνοντας τα σημάδια στρες, σε καλούμε να αναλογιστείς πολύ καλά εάν εμφανίζεις κάποιο ή κάποια εξ αυτών. Εάν ναι, λάβε γρήγορα δράση στο να αντιμετωπίσεις το άγχος σου άμεσα και αποτελεσματικά, μιας και αποτελεί μια εξαιρετικά δυσάρεστη κατάσταση. Σου προτείνουμε, επίσης, να προβείς και στην απάντηση ενός αντίστοιχου τεστ, ενός κουίζ που έχουμε ετοιμάσει και που θα μπορέσεις να διαπιστώσεις μόνη σου πόσο αγχωμένη είσαι. Διάβασε το άρθρο και κάνε το τεστ εδώ:
Πόσο στρεσαρισμένη είσαι; – Κουίζ