Η κατάθλιψη, μία από τις πιο «ύπουλες» ψυχικές νόσους, συνοδεύεται ανέκαθεν από ένα στίγμα, έναν κοινωνικό στιγματισμό, ο οποίος διαδραματίζει σημαίνοντα ρόλο στην αδιάκοπη επιδίωξη των ατόμων που εμφανίζουν σημάδια κατάθλιψης να τα κρύβουν, να τα κουκουλώνουν, να μην τα παραδέχονται, να μην τα αποδέχονται ίσως, να μην τα φανερώνουν σε κανέναν. Πέραν, όμως, του κοινωνικού στιγματισμού που συνοδεύει την εν λόγω ψυχική ασθένεια, ουκ ολίγοι κι εκείνοι που νομίζουν ή είναι ακόμα και βέβαιοι ότι έχουν μερικά σημάδια κατάθλιψης και δε θέλουν σε καμία περίπτωση να τα γνωστοποιήσουν προκειμένου να μην απολέσουν την εργασιακή τους δραστηριότητα.
Πολλοί και πολλές, λοιπόν, ενώ εμφανίζουν ορισμένα σημάδια κατάθλιψης, έχουν την εντύπωση ότι θα κατορθώσουν να τη θεραπεύσουν μόνοι τους, απλώς συνεχίζοντας την καθημερινότητά τους όσο το δυνατόν πιο φυσιολογικά. Εξίσου συχνό είναι το να υιοθετούν ένα συγκεκριμένο πλαίσιο δράσης και συμπεριφοράς, χάριν του οποίου το πρόβλημά τους δεν καθίσταται φανερό, αντιθέτως υποκρύπτεται. Μάλιστα, δεν είναι λίγοι εκείνοι που, παρόλο που έχουν επίγνωση του θέματός τους, διστάζουν ή αρνούνται πεισματικά να ζητήσουν την αρωγή ενός ειδικού.
Η επιστημονική κοινότητα εφιστά την προσοχή μας τόσο ως προς το να υποψιαζόμαστε εάν κάποιο κοντινό μας πρόσωπο πάσχει από κατάθλιψη και δε μας το έχει πει όσο και ως προς το ένα κι εμείς οι ίδιοι εμφανίζουμε σημάδια κατάθλιψης και δεν το έχουμε αντιληφθεί. Για το λόγο αυτό, μας έχει πληροφορήσει σχετικά με 8 σημάδια κατάθλιψης, 8 συγκεκριμένες συμπεριφορές που υποδηλώνουν πάσχουμε από κατάθλιψη.
Τα 8 σημάδια κατάθλιψης που προδίδουν ότι πάσχεις από την εν λόγω νόσο
*Επιλέγουμε σε ορισμένα σημεία να μιλήσουμε σε 2ο ενικό πρόσωπο για λόγους αμεσότητας και πιθανώς καλύτερης κατανόησης των γεγραμμένων. Δε σημαίνει ασφαλώς ότι αναφερόμαστε σε εσένα αποκλειστικά.
1) Δεν παραδέχεσαι ότι πάσχεις από κατάθλιψη
Αντιλαμβάνεσαι από μόνη σου ότι πιθανότατα και να εμφανίζεις σημάδια κατάθλιψης, ωστόσο αρνείσαι να το παραδεχτείς τόσο στους δικούς σου ανθρώπους όσο ακόμη και στον εαυτό σου. Το να μην παραδέχεσαι ποτέ ότι (πιστεύεις πως) έχεις κατάθλιψη συνιστά μετά βεβαιότητας το πιο «διαδεδομένο» από τα 8 σημάδια κατάθλιψης. Σημειωτέον, ότι παράλληλα με την άρνηση παραδοχής της νόσου συνήθως υπάρχει και η τάση για αυτό-θεραπεία μέσω της εργασιοθεραπείας.
2) Αποφεύγεις σχετικές συζητήσεις
Και με τον προηγούμενο όρο «σχετικές» εννοούμε καταρχάς τις κουβέντες που έχουν να κάνουν με εσένα και τα σημάδια κατάθλιψης που ίσως κάποιος δικός σου να έχει αναγνωρίσει ή να έχει υποψιαστεί. Εκτός αυτού, συμβαίνει να αποφεύγεις και συζητήσεις στις οποίες κύριο θέμα είναι καταθλιπτική συμπεριφορά άλλων ανθρώπων, γνωστών σου και μη, η κατάθλιψη ως ψυχική αρρώστια που διέπει σήμερα τον κόσμο γενικότερα και λοιπά.
3) Φαίνεσαι ή, καλύτερα, προσποιείσαι ότι είσαι χαρούμενη
Το προσωπείο μιας χαρούμενης γυναίκας, με όρεξη, καλή διάθεση και όλα τα συναφή είναι αυτό που προσπαθείς να φοράς κάθε φορά που συναναστρέφεσαι με άλλα άτομα, κυρίως πρόσωπα του οικείου περιβάλλοντός σου (οικογένεια, συγγενείς, φίλοι, συμμαθητές, συνεργάτες κ.λπ.). Αναμφισβήτητα, πρόκειται περί προσωπείου, μιας μάσκας δηλαδή, η οποία αυτομάτως σε απαλλάσσει από ερωτήματα που θα σου γίνονταν εάν δεν τη φορούσες, ερωτήσεις του τύπου: «Κάτι σε προβληματίζει, έτσι δεν είναι;», «Θες να μου πεις τι είναι αυτό που σε θλίβει;», «Σε στενοχωρεί κάτι αυτόν τον καιρό;» ή «Μίλησέ μου για αυτό που έχεις.» κ.τ.λ.
4) Όταν αποφασίζεις να μιλήσεις,… φιλοσοφείς
Ίσως το τελευταίο ρήμα να μην είναι και το καταλληλότερο, εντούτοις θεωρούμε ότι δύναται να περιγράψει με χαρακτηριστικό τρόπο αυτό που θέλουμε να εννοήσουμε. Πιο ειδικά, όταν παίρνεις την απόφαση να λάβεις μέρος σε ένα διάλογο, οι απαντήσεις που δίνεις στους συνομιλητές σου καθώς και οι απόψεις που μοιράζεσαι μαζί τους διέπονται από ένα φιλοσοφικό στοχασμό σου, από ένα πιο βαθύ ή, καλύτερα, πιο βαθιά προβληματισμένο περιεχόμενο. Επιπλέον, συνήθως μετέρχεσαι στο λόγο σου δύσκολα παραδείγματα, τα οποία πολλές φορές τα αντλείς από την προσωπική σου ζωή και τα δικά σου βιώματα, συγκαλύπτοντάς με κάποια θλίψη από πλευράς σου.
5) Κοιμάσαι ακανόνιστα
Ένα από τα πιο εύκολα ως προς την αναγνώρισή τους σημάδια κατάθλιψης είναι ο ακανόνιστος ύπνος. Ο εντελώς άστατος ύπνος, που για μεγάλα χρονικά διαστήματα φαίνεται να μην ακολουθεί κανέναν απολύτως ρυθμό, ο ύπνος πολύ αργά το βράδυ για επίσης πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα, καθώς ακόμη και η ανεπάρκεια ύπνου – οι αϋπνίες αποτελούν σημάδια κατάθλιψης. Βέβαια, ένας τέτοιος ύπνος και οι συναφείς δυσκολίες σε αυτόν μπορούν να υποδηλώνουν και την ύπαρξη άλλων ψυχικών ανισορροπιών ή/ και ασθενειών, από το πιο «απλό» άγχος μέχρι κάποια μορφή ψυχοπαθολογίας (για παράδειγμα διαταραχή αυτιστικού φάσματος – ακραίο παράδειγμα, αλλά ισχύον).
6) Διατηρείς περίεργες διατροφικές συνήθειες
Οι διατροφικές σου συνήθειες είναι παράξενες, συνεχώς μεταβαλλόμενες, ενώ είναι συγχρόνως αισθητή η συνεχής τάση σου να τις κρύβεις κι αυτές. Όμως, υπάρχουν ορισμένες περιπτώσεις που η αδύνατη προς υπερνίκηση όρεξή σου για κάποιο συγκεκριμένο φαγητό ή γλυκό ή/ και η βουλιμία σου σε προδίδουν. Αυτό είναι σίγουρα ένα από τα 8 σημάδια κατάθλιψης, που καθεμιά οφείλει οπωσδήποτε να έχει κατά νου. Προσοχή σε κάτι· όταν αναφερόμαστε σε περίεργες διατροφικές συνήθειες, ακατανίκητη επιθυμία για κάποιο συγκεκριμένο τρόφιμο κ.λπ. δεν εννοούμε για μεμονωμένα περιστατικά, αλλά για μεγάλες χρονικές περιόδους ύπαρξης και εντοπισμού του εν λόγω φαινομένου – κάτι που τονίσαμε και στον ακανόνιστο ύπνο και που ισχύει και για τα 8 σημάδια κατάθλιψης που αναφέρονται.
7) Αναμένεις πάντα το χειρότερο και διακατέχεσαι από μία αρνητική διάθεση
Εάν είσαι πάντοτε αρνητικά σκεπτόμενη και προκατειλημμένη για το τι μέλει γενέσθαι, για το τι δηλαδή πρόκειται στο άμεσο ή μακρινό μέλλον σου να συμβεί, εάν αντιμετωπίζεις τις πιθανότητες στις σχέσεις σου, στην καριέρα σου, στη δουλειά σου και στη ζωή σου ευρύτερα με μια έντονα απαισιόδοξη διάθεση, τότε αυτό συνιστά ένα από τα 8 σημάδια κατάθλιψης που χρήζει παρακολούθησης καταρχάς από εσένα και εν συνεχεία από έναν ειδήμονα.
8) Αντιδράς ακραία σε «συνηθισμένα» πράγματα και περιστατικά
Σε πράγματα και περιστατικά που από τους περισσότερους εκλαμβάνονται ως συνηθισμένα και άνευ σημασίας, εσύ τείνεις να έχεις μια έντονη και ίσως παράλογη για τους υπολοίπους αντίδραση. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι να βάζεις τα κλάματα κατά τη διάρκεια μιας έντονης συζήτησης με τους γονείς, τα παιδιά ή τους φίλους σου. Πρόκειται ασφαλώς για ένα από τα σημάδια κατάθλιψης, που αποτελεί έναν τρόπο να επικοινωνήσεις αυτό που βιώνεις μέσα σου, αυτό από το οποίο υποφέρεις. Αξίζει να προστεθεί ότι έπειτα από κάθε τέτοια ακραία αντίδρασή σου έχεις και μία ακόμη τάση, αυτή του να απολογηθείς για την προαναφερθείσα, μια «απολογία» σου που – είτε το συνειδητοποιείς είτε όχι – σχετίζεται άμεσα με την αποφυγή περαιτέρω ερωτήσεων από τους συνομιλητές σου, ερωτήσεις που εάν τις απαντούσες πιθανώς και να πρόδιδαν τις υποψίες σου περί κατάθλιψης.