«Δεν πρέπει να τιμούμε όλες τις γνώμες των ανθρώπων αλλά μερικές, κι όχι όλων των ανθρώπων αλλά μερικών», θα πει ο Σωκράτης στον Κρίτωνα όταν ο δεύτερος προσπαθεί να τον πείσει να αποδράσει από το κελί του και του θέτει τα ερωτήματα: τι θα πει ο πολύς ο κόσμος όταν μάθει ότι ο Σωκράτης παραιτείται από τη ζωή και τι θα πουν οι πολλοί για τους φίλους του φιλοσόφου που δεν ενδιαφέρθηκαν να τον γλιτώσουν ενώ μπορούσαν.
Και με αυτό το χαρακτηριστικό παράδειγμα που αναφέρεται από τον Πλάτωνα επιλέξαμε να ξεκινήσουμε το συγκεκριμένο άρθρο, στο οποίο θα επικεντρωθούμε παράλληλα σε δύο άξονες: πώς να σκέφτεσαι μόνο εσένα και πώς να αδιαφορείς για τη γνώμη των άλλων. Ορισμένες απλές αλλά αποτελεσματικές συμβουλές από το πεδίο της Συμβουλευτικής και της Γνωστικής Ψυχολογίας θα αποτελέσουν τη βάση στήριξης κι ανάλυσης των προτάσεών μας, προσδίδοντας μια φρέσκια αντικειμενικότητα στη ζωή μας, στη δική σου ζωή που θέλεις να μάθεις πώς να σκέφτεσαι μόνο εσένα και πώς να βάζεις στην άκρη τη γνώμη των άλλων. Ας ξεκινήσουμε να βλέπουμε μία προς μία τις συμβουλές αυτές.
Πώς να σκέφτεσαι μόνο εσένα κι όχι τη γνώμη των άλλων – Συμβουλές από την Ψυχολογία
1.Αποδέξου τον εαυτό σου
Μια συμβουλή που την ακούς συνεχώς, αλλά δύσκολα την εφαρμόζεις. Είναι, όμως, τόσο σημαντική που πραγματικά επιβάλλεται να πράξεις προς την κατεύθυνση αυτή αν θες να μάθεις πώς να σκέφτεσαι μόνο εσένα με την έννοια του να μην υπολογίζεις και πολύ τη γνώμη των άλλων. Αφιέρωνε ορισμένα λεπτά μέσα στη μέρα σου κατά τα οποία θα κάθεσαι μόνη σου, ήρεμη, ίσως με τη συνοδεία της αγαπημένης σου μουσικής, και θα προσπαθείς να αναγνωρίσεις ενδελεχώς τα ελαττώματά σου και εν συνεχεία να τα αποδεχθείς. Έτσι, ακόμη κι όταν κάποιος άλλος συμβεί να σου πει κάτι αρνητικό, εσύ η ίδια θα γνωρίζεις πρώτη ότι αυτό το κάτι είναι ένα από τα ελαττώματα του χαρακτήρα σου κι άρα δε θα του επιτρέπεις να σε φθείρει ή να σε προσβάλλει να σε κάνει να αισθάνεσαι μειονεκτικά. Η αυτογνωσία – το «γνώθι σεαυτόν» που τόνιζε ο Σωκράτης –, η οποία περιλαμβάνει την επίγνωση τόσο των ελαττωμάτων και των αδυναμιών όσο και των προτερημάτων και των ικανοτήτων μας είναι μείζονος σημασίας.
2.Κατάλαβε ότι περισσότεροι ΔΕ μιλούν για εσένα
Μπορεί οι άνθρωποι να είμαστε λίγο ή πολύ κουτσομπόληδες, αυτό ωστόσο δε σημαίνει ότι όλοι όσοι νομίζεις εσύ σκέφτονται κάτι αρνητικό για εσένα ή σε σχολιάζουν στο διπλανό τους. Οι πιθανότητες, μάλιστα, δείχνουν ότι δε μιλούν καθόλου για εσένα οι περισσότεροι κι ότι προφανώς και πρόκειται για δικές σου ανασφάλειες και ενδόμυχες φοβίες τις οποίες προβάλλεις στο πρόσωπο (ή στο στόμα) των άλλων. Ή τουλάχιστον έτσι θα σου το ερμήνευε ένας ειδικός στην ψυχανάλυση, την πορεία που διαμόρφωσε ο Freud. Επί παραδείγματι, το ότι εσύ η ίδια πιστεύεις πως έχεις παραπανίσια κιλά και ότι όποιος / όποια σε κοιτάζει στην καφετέρια σχολιάζει το περιττό βάρος σου, δεν αποτελεί και την αλήθεια, αλλά τη δική σου ανασφάλεια, το δικό σου φόβο τον οποίο και προβάλλεις πάνω στους τρίτους. Η Ethel Barret έχει πει κάτι πολύ ορθό και εύστοχο: «Θα ανησυχούσαμε πολύ λιγότερο για το τι σκέφτονται οι άλλοι για εμάς εάν συνειδητοποιούσαμε πόσο σπάνια το κάνουν».
3.Σιγουρέψου για το ότι η γνώμη των άλλων ΔΕΝ είναι κι η σωστή
Η γνώμη του καθενός είναι αυτό ακριβώς που λέει και η ίδια η λέξη: γνώμη και τίποτε περαιτέρω. Δεν μπορεί, επομένως, εξ ορισμού να βασίζεται σε τίποτα αντικειμενικό κι αμερόληπτο, τίποτα ορθό και κοινά αποδεκτό, αλλά στην υποκειμενικότητα του καθενός, στα ιδιαίτερα γνωρίσματα του χαρακτήρα του, στις εμπειρίες και το αξιακό τους σύστημα. Έχοντας αυτά υπ’ όψιν μπορείς αμέσως – αμέσως να συμπεράνεις ότι είναι απολύτως φυσιολογικό και αναμενόμενο ο καθένας να έχει μία δική του γνώμη για καθέναν και καθετί. Ποιος, όμως, αξιολογεί ως σωστή τη γνώμη αυτή; Για εκείνον που την εκφράζει μπορεί πράγματι να είναι, αλλά για εσένα είναι; Αυτό είναι που έχει σημασία. Το ότι κάποιος έχει γνώμες που δε συμπίπτουν με τις πεποιθήσεις τις δικές σου για τον εαυτό σου δε σημαίνει ότι δε σε αποδέχεται / ότι σε απορρίπτει, αλλά πολύ απλά ότι είστε διαφορετικοί. Συνεπώς, η λέξι – κλειδί στην προκειμένη περίσταση είναι η διαφορετικότητα κι όχι η απόρριψη.
4.Είναι αδύνατο να είσαι αρεστή σε όλους
Πώς να σκέφτεσαι μόνο εσένα και το προσωπικό σου καλό; Συνειδητοποίησε άμεσα ότι δεν είναι εφικτό να αρέσεις σε όλους, να γίνεσαι αποδεκτή από όλους όσους συναναστρέφεσαι, να συμφωνείς με τις απόψεις τους και να τους ευχαριστείς. Επανερχόμαστε, λοιπόν, στη διαφορετικότητα για την οποία μιλήσαμε παραπάνω, και επισημαίνουμε για δεύτερη φορά ότι όλοι είμαστε διαφορετικοί από όλους. Σε κάποιες φάσεις της ζωής μας, ανάλογα με τις επιλογές μας, θα έχουμε από τη μία ένθερμους υποστηρικτές μας , από την άλλη αυστηρούς κριτές ( ή καλύτερα κατακριτές ) μας. Είναι εκ των ων ουκ άνευ να συμβεί αυτός ο διαχωρισμός, αυτή η διάκριση. Άλλωστε κι εσύ η ίδια ούτε συμπαθείς ούτε θεωρείς αρεστούς προς εσένα όλους όσους γνωρίζεις. Αντιστοίχως, επομένως, κι υπόλοιποι.
5.Συνειδητοποίησε ότι η αξία που προσδίδεις στη γνώμη των άλλων…
…αποτελεί εμπόδιο για εσένα και τη ζωή σου. Κι αυτό εμφανίζεται σε όλες και όλους όσους σκεφτόμαστε τι θα πουν οι άλλοι, πώς θα μας χαρακτηρίσει ο κόσμος, πώς θα βγούμε στη γειτονιά και τα συναφή: δίνουμε τόση μεγάλη σημασία στη γνώμη τους με αποτέλεσμα να τη μετατρέπουμε σε πραγματικότητά μας. Αυτό που χρειάζεται οπωσδήποτε να κατανοήσεις εάν θέλεις να γνωρίζεις πώς να σκέφτεσαι μόνο εσένα είναι ότι είναι τεράστιο λάθος από πλευράς σου να θυσιάζεις ώρες σου σκεπτόμενη τη γνώμη των άλλων, να θυσιάζεις στιγμές σου αναλογιζόμενη πώς θα φανεί αυτό που κάνεις στους άλλους, να θυσιάζεις ακόμη και όνειρά σου στο βωμό της εξωτερικής εκτίμησης.
6.Σταμάτα να σκέφτεσαι καταστροφολογικά
Μόνο εάν προσπαθήσεις να αφαιρέσεις τις καταστροφολογικές σκέψεις από το μυαλό σου θα μπορέσεις πράγματι να μάθεις πώς να σκέφτεσαι μόνο εσένα. Πιο αναλυτικά, σκέψεις όπως: «κι αν δε του αρέσω;», «κι αν με απορρίψει;», «κι αν δε βρω κάποιο άτομο να κάνω παρέα στο πάρτι και μείνω μόνη μου;», «κι αν η γειτονιά με κακολογίσει;», αποτελούν λίγες μόνο φράσεις που αναπτύσσονται στη βάση της καταστροφολογίας και του καταστροφολογικού τρόπου σκέψεως. Καμία από τις παραπάνω φράσεις – σκέψεις δεν οδήγησε ποτέ κανέναν στο τέλος του κόσμου. Εντούτοις, εάν τις αφήσουμε να πάρουν σταθερή θέση στο μυαλό μας, να παγιωθούν και να μας κυριεύσουν, τότε ναι, ασυνείδητα οδηγούμαστε στη δημιουργία σχετικών φόβων και ανασφαλειών, ενώ παράλληλα καθοδηγούμαστε από αυτές και την τεράστια επιρροή που μας ασκούν, είτε το αντιλαμβανόμαστε είτε όχι. Κάθε φορά που κάνεις μία τέτοια σκέψη, προσπάθησε αμέσως να την αιτιολογήσεις στο μυαλό σου με όσα περισσότερα επιχειρήματα βρεις. Λόγου χάριν, εάν σκεφτείς ότι δε θα αρέσεις στον κόσμο ντυμένη έτσι, τότε αμέσως βρες αντίστοιχα επιχειρήματα μέσα σου προκειμένου να σου αποδείξεις το αντίθετο: «γιατί να μην αρέσω;», «αφού έχω τόσα όμορφα γνωρίσματα πάνω μου», «ε, και στην τελική, σημασία έχει να αρέσω εγώ σε εμένα», «ακόμη και να μην βρεθεί ένας που να του φανώ όμορφη δε λέει και κάτι» και λοιπά. Συνεχίζοντας κάθε φορά που κάνεις αρνητικές σκέψεις να βρίσκεις και τα αντίθετα επιχειρήματα, θα κατορθώσεις σιγά – σιγά να μην ενδιαφέρεσαι για τη γνώμη των υπολοίπων, ιδίως των μη σημαντικών για εσένα προσώπων.
7.Στρέψε την προσοχή σου σε ό,τι θεωρείς σημαντικό
Δύο είναι οι επιμέρους συμβουλές μας εδώ: Α) κάθε φορά που πας να σκεφτείς κάτι αρνητικό (ή καταστροφολογικό όπως προαναφέραμε), προτού αρχίσεις να καταλαμβάνεσαι από ανασφάλεια, κόμπλεξ, άγχος ή φόβο, προσπάθησε να στρέψεις αλλού την προσοχή σου, είτε σε κάτι άσχετο είτε ακόμη καλύτερα στο στόχο σου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, θα μπλοκάρεις αυτόματα την ισχύ που θα μπορούσε να είχε πάνω σου η γνώμη των άλλων και θα είσαι πλέον σε θέση να μην ανησυχείς για την τελευταία αλλά και να επιτύχεις αυτό που πραγματικά επιθυμείς και Β) κάνε προσπάθεια να είσαι γενικότερα στη ζωή και στην καθημερινότητά σου στραμμένη σε πράγματα, πρόσωπα, ασχολίες και στόχους που σε ενδιαφέρουν, που αγαπάς και που θες να πετύχεις. Έτσι, θα διαπιστώσεις από μόνη σου πώς να σκέφτεσαι μόνο εσένα και να παραμερίζεις ό,τι έχει να πει ή να σχολιάσει ο κάθε τρίτος, τέταρτος, πέμπτος…
Ο Charles Cooley, γνωστός κοινωνικός ψυχολόγος, έχει αναγνωρίσει το φαινόμενο που αποκάλεσε «ο εαυτός μου μέσα από το γυαλί» ή “looking-glass self”. Πρόκειται για μία αλήθεια που μπορεί ο καθένας μας να δει να συμβαίνει. Έγκειται στην εξής πεποίθηση: «Δεν είμαι αυτό που νομίζω πως είμαι και δεν είμαι αυτό που νομίζεις εσύ πως είμαι. Αλλά είμαι αυτό που εγώ νομίζω ότι εσύ νομίζεις ότι είμαι». Λίγο μπερδεμένο, αλλά σωστό και υφιστάμενο. Αναγνώρισε αν κι εσύ σκέφτεσαι και δρας βάσει του προαναφερομένου και ακολούθησε τις 7 συμβουλές της Ψυχολογίας προκειμένου να το ξεπεράσεις και να μάθεις σιγά – σιγά πώς να σκέφτεσαι μόνο εσένα, αδιαφορώντας για τη γνώμη του κόσμου, τη γνώμη των πολλών, τη γνώμη της γειτονιάς, τη γνώμη της κοινωνίας, τη γνώμη των άλλων.