Πότε μία σχέση – είτε μιλάμε για έγγαμη είτε όχι – σταματάει να αποτελεί «παθιασμένο έρωτα» και περνά σε ένα τοξικό επίπεδο; Πότε τα συναισθήματα πάθους και πόθου που βιώνουμε για το / τη σύντροφό μας μετατρέπονται ή τουλάχιστον καταπατώνται κι έρχονται σε δεύτερη θέση λόγω της τοξικότητας που αρχίζει να διέπει τη σχέση αυτή;
Επίσης, σημαντικό είναι να δούμε ποιοι είναι οι συνηθέστεροι λόγοι που οδηγούν άνδρες και γυναίκες στο να παραμένουν σε μία καταστροφική σχέση. Φταίει, άραγε, το ότι εθελοτυφλούν ή μήπως δεν έχουν καν καταλάβει πως βρίσκονται μέσα σε μία τέτοια σχέση;
Αναγνωρίστε εάν βρίσκεστε σε μία καταστροφική σχέση αλλά και τους λόγους που σας κρατούν δέσμιες σε αυτήν διαβάζοντας το παρόν άρθρο του περιοδικού μας.
20 Σημάδια ότι βρίσκεστε σε μία καταστροφική σχέση
- Έχει αρχίσει να καταρρακώνεται η αυτοπεποίθησή σας. Δεν αισθάνεστε πλέον όσο όμορφες νιώθατε παλαιότερα, ενώ πιθανώς μπροστά του να νιώθετε πως είστε «λίγες» από διάφορες απόψεις.
- Ξεμένετε συνέχεια από ενέργεια. Κι αυτό είναι κάτι που το καταλαβαίνετε πολύ συχνά – ίσως ακόμη και καθημερινά. Διότι όλο δίνετε, όλο προσπαθείτε, αλλά δεν παίρνετε και πολλά.
- Τίποτα δε φαίνεται να σας κινεί ιδιαίτερα το ενδιαφέρον. Δε δείχνετε να ξετρελαίνεστε με περιστατικά, εξόδους, νέες γνωριμίες (κ.ο.κ.) που άλλοτε θα σας έκαναν εξαιρετικά χαρούμενες. Στα πλαίσια αυτά, ενδεχομένως να μην ενδιαφέρεστε και για νέα πράγματα, παραδείγματος χάρη για την εγγραφή σε μία αθλητική ομάδα ή ένα χορευτικό σύλλογο, για την εκκίνηση μιας καινούριας δραστηριότητας και λοιπά.
- Εμφανίζονται προβλήματα στην υγεία σας. Είναι αναντίρρητο ότι η σωματική και η ψυχική υγεία συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους και μάλιστα αμφίδρομα· μία καλή σωματική υγεία μπορεί να οδηγήσει σε εξίσου καλά επίπεδα ψυχικής υγείας, ενώ συγχρόνως αποτελεί αποτέλεσμα της καλής ψυχικής υγείας. Αντιστοίχως και για την αντίστροφη πορεία. Ως εκ τούτου, όταν βρίσκεστε μέσα σε μία καταστροφική σχέση, η ψυχική υγεία σας δεν είναι σε ικανοποιητικά επίπεδα, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικές επιπτώσεις στη σωματική υγεία σας.
- Απαισιοδοξείτε και τίποτε δε σας φαίνεται όμορφο. Δύσκολα κάνετε αισιόδοξες σκέψεις τόσο για το παρόν όσο και για το μέλλον σας, ενώ εξίσου δύσκολα θεωρείτε κάτι ωραίο· από το σπίτι σας και το μέρος όπου πηγαίνετε διακοπές μέχρι τον καιρό και την κοινωνία μέσα στην οποία ζείτε όλα είναι τουλάχιστον άσχημα, αν όχι χάλια.
- Οι συγκρούσεις με το σύντροφό σας είναι έντονες και τακτικές. Έχουμε επανειλημμένως επισημάνει στα άρθρα μας πως οι καβγάδες στα πλαίσια μία δυαδικής σχέσης (φιλικής, συνεργατικής, ερωτικής κ.λπ.) είναι απαραίτητοι μιας και υποδεικνύουν ότι υπάρχει ενδιαφέρον του ενός προς τον άλλον. Όμως, όταν οι διενέξεις αυτές γίνονται πολύ έντονες, είναι σχεδόν καθημερινές και σχεδόν ποτέ δεν επιχειρείται στο τέλος η επίλυσή τους, τότε συνιστούν ένα από τα βασικότερα σημάδια ότι βρίσκεστε σε μία καταστροφική σχέση.
- Βιώνετε καθημερινά άγχος, νεύρα, απογοήτευση, στενοχώρια. Κι όλα αυτά κυρίως σε σχέση με το σύντροφό σας κι έπειτα αναφορικά και με την υπόλοιπη καθημερινότητα και τις άλλες σχέσεις σας.
- Ασκείτε ή σας ασκείται σωματική ή / και ψυχολογική βία. Η δεύτερη μορφή βίας είναι πιο δύσκολη στην αναγνώρισή της σε σύγκριση με την πρώτη. Πάντως, είτε η μία είτε και οι δύο μορφές αυτές μορφές βίας υφίστανται στη σχέση σας, τότε είναι αναμφίβολο ότι βρίσκεστε σε μία καταστροφική σχέση.
- Ο ένας ζηλεύει υπερβολικά τον άλλον. Αναφερόμαστε σε αρρωστημένη ζήλεια, σε παθολογική ζήλεια, που αποτελεί τμήμα ευρύτερης ψυχοπαθολογίας ενός ατόμου. Η υπερβολική ζήλεια σίγουρα χρήζει αντιμετώπισης διότι καθιστά και τους δυο σας δυσλειτουργικούς στην καθημερινότητα και γενικότερα στη ζωή σας.
- Η σχέση σας μοιάζει περισσότερο με εμμονή (τουλάχιστον πλέον). Είναι ο μόνος παράγοντας από τον οποίο εξαρτάται η διάθεσή σας, το τι θα κάνετε μέσα στην ημέρα σας, το πρώτο πράγμα που σκέφτεστε με το που ξυπνάτε και το τελευταίο προτού κοιμηθείτε. Ενδεχομένως, μάλιστα, να ξυπνάτε κι εν μέσω της νυκτός λόγω εγνοιών και σκέψεων που σας κατακλύζουν ακόμη και στον ύπνο σας σχετικά με το σύντροφό σας.
- Αναζητάτε πού και πού τα θετικά σχόλια, τα κομπλιμέντα ή συλλήβδην την επικύρωσή του συντρόφου σας, όμως όλα αυτά είναι αρκετά σπάνια.
- Ανησυχείτε συνεχώς για το τι θα σκεφτεί για εσάς, πώς θα πάρει κάτι που είπατε ή κάνατε. Κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα σταδιακά να μιλάτε όλο και λιγότερο ή να κρύβετε πράγματα, σκέψεις και απόψεις που πιστεύετε ή φοβάστε ότι δεν θα εγκρίνει.
- Όταν σκέπτεστε τη σχέση με τον καλό σας, εστιάζετε μόνο ή κυρίως στα θετικά σημεία της. Αρνείστε εν μέρει ή πλήρως να δείτε τα αρνητικά στοιχεία της, εξ ου και το γιατί δεν καταλαβαίνετε το ότι πιθανότατα να βρίσκεστε σε μία καταστροφική σχέση.
- Πιάνετε συχνά τον εαυτό σας να αυτό-κρίνεται ως ένοχος ή ως υπαίτιος για τη συμπεριφορά του αγαπημένου σας.
- Περνάτε διαστήματα κατά τα οποία πιστεύετε και νιώθετε όπως τον πρώτο καιρό, όπου όλα μεταξύ σας κυλούσαν πιο όμορφα, πιο ομαλά, πιο ευτυχισμένα. Εντούτοις, τα διαστήματα αυτά έχουν πάντα μικρή διάρκεια, αφού η πραγματικότητα με το σύντροφό σας απέχει λίγο ή πολύ από τότε.
- Παρελθοντικά, έχετε τουλάχιστον μία φορά σκεφτεί να τον χωρίσετε ωστόσο ίσως να μην του το είχατε καν αναφέρει. Από την άλλη, βέβαια, πολύ πιθανό, κάθε φορά που μια τέτοια σκέψη πάει να εισχωρήσει στο μυαλό σας, να προσπαθείτε με κάθε μέσο να την αποβάλετε.
- Σκέπτεστε ή λέτε συχνά: «Η σχέση μας θα ήταν τέλεια εάν (δεν) [συμπληρώστε εδώ ένα λόγο, μία αιτία των τσακωμών σας ενδεχομένως]».
- Οι φίλοι και η οικογένειά σας έχουν αρχίσει να σας συμβουλεύουν κάπως διακριτικά με παραινέσεις του τύπου: «Μα, βρε αγάπη μου, αφού δεν περνάτε πολύ καλά όταν είστε μαζί, μήπως να πάρετε για λίγο καιρό τις αποστάσεις σας κι έπειτα βλέπετε;».
- Ή, ενδεχομένως, να κάνουν και λιγότερο διακριτικές παρεμβάσεις του στυλ: «Ρε κορίτσι μου, πώς είναι δυνατό να μη βλέπεις ότι αυτός ο άνθρωπος σου …[μπιπ] την ψυχολογία;».
- Είστε σε σχέση με παντρεμένο. Μία τέτοια σχέση κατά πάσα πιθανότητα αποτελεί μία καταστροφική σχέση, δεδομένου ότι ο ένας έχει ήδη τη γυναίκα του, τα παιδιά του, την οικογενειακή ζωή με τα καλά και τα κακά της, και ούτω καθεξής. Ενώ, εσείς είστε συνεχώς στο «περίμενε»· περιμένετε πότε θα χωρίσει όπως σας υπόσχεται, πότε θα είναι δικός σας, ενώ ταυτοχρόνως κατακλύζεστε από σκέψεις και υποψίες και το τι κάνει όταν είναι με τη γυναίκα του, γιατί δε βρίσκει πολύ χρόνο για εσάς …
Πότε όμως μία σχέση είναι καταστροφική;
Όταν παύει να είναι ευχάριστη και δημιουργεί συνεχώς σοβαρά προβλήματα στο ένα ή και στα δύο άτομα, τότε θεωρείται καταστροφική σχέση. Όταν εμφανίζει πολλά εκ των προαναφερθέντων σημαδιών ταυτοχρόνως, τότε θεωρείται καταστροφική σχέση. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ως τέτοια, μία σχέση που έχει τα καθημερινά προβλήματα, όπως απλές καθημερινές συγκρούσεις και φυσιολογική ρουτίνα. Προτού βιαστείτε, επομένως, να κολλήσετε στη σχέση σας την ταμπέλα της τοξικής / καταστροφικής, λοιπόν, λάβετε σοβαρά υπ’ όψιν σας τις παραμέτρους και τα σημάδια που σας οδηγούν στο να εξάγετε το εν λόγω συμπέρασμα. Δείτε εάν εμφανίζονται πολλά από τα παραπάνω σημάδια συγχρόνως (το τονίζουμε ξανά αυτό) και κατά πόσο απέχουν από τα τυπικά καθημερινά προβλήματα που τυχόν εμφανίζονται στις περισσότερες ερωτικές σχέσεις, δη στις έγγαμες.
5 Λόγοι που μένουμε σε μία καταστροφική σχέση
- Η συνήθεια. Ειδικά έπειτα από μακροχρόνιες σχέσεις, καθίσταται δύσκολο είτε στο ένα είτε και στα δύο μέλη να αλλάξουν εντελώς την καθημερινότητά τους, κάτι που συμβαίνει όταν χωρίζουμε από το σύντροφό μας. Αυτή ακριβώς η αλλαγή της καθημερινότητας μπορεί από μόνη της ή συνδυαστικά με άλλους λόγους να συνιστά συνθήκη ικανή για να αναστείλουμε την απόφαση του χωρισμού. Δε συνειδητοποιούμε, όμως, ότι ο χωρισμός μάλλον αποτελεί το μοναδικό τρόπο για να είμαστε και πάλι ευτυχισμένοι και, κυρίως, για να βγούμε από το αδιέξοδο στο οποίο βρισκόμαστε.
- Η εξάρτηση. Η συναισθηματική σύνδεση ανάμεσα στο ζευγάρι είναι λογική, ωστόσο πολλές φορές περνάει στο επίπεδο της εξάρτησης και τότε είναι που αυξάνεται η δυσκολία του αποχωρισμού και της αποκοπής μας από τον καλό μας. Επιπρόσθετα, η εξάρτηση μπορεί να υφίσταται υπό την οικονομική της μορφή· μπορεί, για παράδειγμα, να είμαστε αναγκασμένες να μένουμε με το σύζυγό μας επειδή δεν εργαζόμαστε κι άρα εκείνος αποτελεί τη βασική πηγή του εισοδήματός μας.
- Τα παιδιά. Εάν έχετε ήδη αποκτήσει παιδιά με τον αγαπημένο σας, τότε αυτό και μόνο μπορεί να συνιστά έναν από τους βασικότερους λόγους που σας καθιστούν δέσμιες στην καταστροφική σχέση σας. Η κοινωνική αναπαράσταση θέλει τα παιδιά με χωρισμένους γονείς ως ευάλωτα από πολλές και διαφορετικές απόψεις, ενώ θεωρείται πως τα παιδιά μεγαλώνουν «φυσιολογικά» όταν έχουν και τους δύο γονείς τους μαζί. Κατ’ εμάς, κάτι τέτοιο δεν ισχύει σε απόλυτο βαθμό. Κάλλιστα, ένα παιδί μπορεί να γαλουχηθεί και να ανατραφεί σωστά μεγαλώνοντας μόνο με τον έναν γονιό του. Σκεφθείτε και το εξής: είναι προτιμότερο τα παιδιά σας να βλέπουν συνέχεια του γονείς τους να μαλώνουν, να φωνάζουν, να κοιμούνται χωριστά από το να ξέρουν πως δεν τα πάνε καλά και, προκειμένου αυτό να μην έχει αρνητικό αντίκτυπο στα ίδια, έχουν επιλέξει να ζουν χωριστά;
- Η ελπίδα. Ελπίζουμε ότι η σχέση μας θα αλλάξει. Ελπίζουμε ότι ο σύντροφός μας θα αλλάξει. Ελπίζουμε ότι το άμεσο ή πιο μακρινό κοινό μέλλον μας θα φτιάξει. Αυτά, αγαπητές μου, αποτελούν ευσεβείς πόθους μας, που μόνο λειτουργικοί και βοηθητικοί δεν μπορούν να είναι στην πραγματικότητα. Μία καταστροφική σχέση δεν παύει να είναι καταστροφική επειδή έτσι ελπίζουμε εμείς, έτσι ευχόμαστε εμείς. Απαιτείται κόπος και προσπάθεια από τα δύο μέλη προκειμένου να καταστεί υγιής, ίσως μάλιστα και κάποιες συνεδρίες σε ψυχολόγο ειδικευμένο στη συμβουλευτική ζεύγους.
- Ο φόβος. Πρόκειται για το φόβο της μοναξιάς (δείτε εδώ το πλήρες άρθρο για την εν λόγω φοβία). Φοβόμαστε για το πώς θα είναι η καθημερινότητα και ευρύτερα η ζωή μας χωρίς το σύντροφό μας. Φοβόμαστε πώς θα είμαστε συναισθηματικά και ψυχολογικά εμείς; Φοβόμαστε μήπως δε βρεθεί άλλος σύντροφος για εμάς, αντάξιος του προηγούμενου; Ενδεχομένως, μάλιστα, να φοβόμαστε μήπως τυχόν ο σύντροφός μας, έπειτα από το χωρισμό ή το διαζύγιο, μας προκαλεί προβλήματα. Αυτό ισχύει κυρίως στις περιπτώσεις βίας.
Να μη φοβάστε, κορίτσια! Θα στενοχωρηθείτε για λίγο καιρό, όμως αμέσως θα επανέλθετε στην καθημερινότητα και στις υποχρεώσεις σας και θα δείτε ότι θα νιώθετε πολύ πιο χαρούμενες, πολύ πιο υγιείς μέσα στη μέρα σας. Και, μεταξύ μας, γιατί να βρείτε κάποιον αντάξιό του; Θέλετε πάλι να έχετε καταστροφική σχέση; Όχι! Θα βρείτε καλύτερο σύντροφο, ένα παλικάρι ή έναν κύριο που θα φροντίσει να σας φερθεί όπως το αξίζετε. Κι αν δεν είναι ο επόμενος, θα είναι ο μεθεπόμενος.
Εάν πιστεύετε ότι πράγματι είστε δέσμιες σε μία καταστροφική σχέση και κάποιος από τους παραπάνω λόγους είναι αυτός που σας ωθεί στο να παραμένετε σε αυτήν, δύο είναι οι επιλογές που πρέπει να έχετε, που πρέπει να κάνετε: Α) να παραμείνετε στη σχέση σας επιδιώκοντας να την αλλάξετε, εφόσον είστε τόσο εσείς όσο και ο σύντροφός σας να προσπαθήσετε όσο και όπως χρειαστεί ή Β) να δώσετε ένα οριστικό τέλος στη σχέση σας αυτή και να δείτε την από εκεί και πέρα ζωή σας.