Μήπως είσαι σε σχέση με έναν άνδρα ελεγκτικό, που σε καταπιέζει και εσύ είτε δεν το έχεις αντιληφθεί ακόμη είτε το αρνείσαι είτε εθελοτυφλείς είτε δεν ξέρεις τι να κάνεις και πώς να το διαχειριστείς;
Δες μερικές συνήθεις συμπεριφορές και στάσεις που υποδηλώνουν ότι μάλλον ένας καταπιεστικός σύντροφος ή ένας εν δυνάμει καταπιεστικός σύντροφος (δηλαδή ένας άντρας που εν καιρώ φαίνεται ότι θα εξελιχθεί έτσι) βρίσκεται δίπλα σου. Και, το σημαντικότερο, μάθε πώς μπορείς να χειριστείς μία τέτοια κατάσταση, μία τέτοια σχέση, έναν τέτοιο σύντροφο ή σύζυγο.
Καταπιεστικός σύντροφος: Πώς να τον αναγνωρίσεις και πώς να διαχειριστείς την κατάσταση
10 Ενδείξεις που πρέπει να σε πείσουν ότι σε καταπιέζει στη σχέση σας
1)Κριτικάρει τους φίλους και τις φίλες σου
«Δε λέω ότι είναι κακό παιδί ο Γιάννης», θα σου πει, «απλά ότι βλέπω πως δε νοιάζεται και τόσο πολύ για εσένα.». Κι αν αυτό σου αφήνει περιθώρια να τον χαρακτηρίσεις ζηλιάρη, τότε θα έλεγες το ίδιο όταν σου έλεγε κάτι αντίστοιχο και για μια γυναίκα / κοπέλα φίλη σου; «Η φίλη σου η Μαρία καλός άνθρωπος είναι και οικογενειάρχης. Κάτι δε μου αρέσει όμως σε εκείνην. Κάτι κρύβει… Μού φαίνεται ότι δε θέλει το καλό σου, αγάπη μου.». Νομίζουμε ότι είναι εμφανής η πρόθεσή του να σε ελέγξει, να ελέγξει τις παρέες σου μέσα από δικά του αυθαίρετα συμπεράσματα.
2)Δεν πολυθέλει τους συγγενείς σου / σας
Όταν είστε στις απαρχές της συμβίωσής σας, ίσως δείχνει να του αρέσουν οι συχνές ή μη επισκέψεις των συγγενών σας, τόσο της δικής σου οικογένειας όσο και της δικής του. Δε διστάζει, βέβαια, να σου μιλήσει για αυτούς με το που φεύγουν από το σπίτι σας. Όλο και κάτι θα βρει να ψέξει, όλο και κάτι θα βρει να κακοχαρακτηρίσει, όλο και κάτι δε θα του άρεσε κατά την επίσκεψη των δικών σας ανθρώπων. Με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο, και την αύξηση του αριθμού των επισκέψεων των συγγενών σας – κυρίως των δικών σου συγγενικών προσώπων – τα λόγια του για εκείνους γίνονται λιγότερα εκλεπτυσμένα, ενώ παράλληλα υιοθετεί μια στάση που είναι σα να επιδιώκει να σε απομακρύνει από εκείνους. Μπορεί, για παράδειγμα, να σου επισημαίνει πού και πού ότι οι γονείς σου έχουν το τάδε και το τάδε αρνητικό γνώρισμα, γι’ αυτό και δεν είναι τόσο σπουδαίοι όσο νόμιζες. Πάρε το χαμπάρι! Ένας καταπιεστικός σύντροφος βρίσκεται δίπλα σου και προσπαθεί να γίνει ο «κυρίαρχος» σου…
3)Από τη στιγμή που θα σε γνωρίσει και θα σε ερωτευτεί…
…μέχρι να συνάψετε «σοβαρή» σχέση ή να συμβιώσετε ή ακόμη και να παντρευτείτε δε θα καταλάβεις πότε πέρασε κιόλας ο χρόνος. Διότι ένας καταπιεστικός σύντροφος πιστεύει ακράδαντα στον κεραυνοβόλο έρωτα, τον οποίο θέτει πολύ ψηλά στο μυαλό του και του επιτρέπει να τον κατευθύνει με το που γνωρίσει την κοπέλα / γυναίκα που θα τον κάνει να τον βιώσει. Και, στα πλαίσια αυτού του εξτασιασμού, βιάζεται να κολλήσει στη σχέση του την ταμπέλα «σοβαρή» ή «επίσημη» προκειμένου αφενός να σε κρατήσει στο πλευρό του αφετέρου να διώξει καθετί και καθέναν που μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο ανάμεσά σας, σύμφωνα πάντοτε με την άποψή του.
4)Είναι πανταχού παρών
Έχεις βγει με την κολλητή σου για έναν καφέ; Θα τον βγάλει ο δρόμος από εκεί και θα περάσει έστω για μερικά λεπτά να σε δει, να σου δώσει ένα φιλί και να δει τι κάνει η κολλητή σου που τόσο πολύ τη συμπαθεί (ψέμα!). Μάλιστα, θα περιμένει από εσένα να του προτείνεις να καθίσει μαζί σας μιας και έτυχε να περάσει από την καφετέρια που βρίσκεσαι, ενώ, εάν εσύ δεν το κάνεις, σίγουρα θα δυστροπήσει. Άλλη περίπτωση· ξεκινάς γυμναστήριο γιατί θέλεις να αδυνατίσεις, να σφίξεις και συλλήβδην να φτιάξεις το σώμα και την αυτοπεποίθησή σου. Ο καταπιεστικός σύντροφος στην αρχή θα θέλει να έρχεται να σε παίρνει από το χώρο όπου γυμνάζεσαι για να μη επιστρέφεις μόνη σου σπίτι εξαντλημένη. Δε θα αργήσει η στιγμή που θα αναφέρει σε συζήτησή σας ότι νιώθει «πεσμένος» και σκέπτεται να γυμναστεί. Και μάντεψε πού θα θέλει να εγγραφεί για γυμναστική!…
5)«Facebook και χαζομάρες…
Όλα αυτά τα μέσα δεν πρέπει να λέγονται κοινωνικής δικτύωσης αλλά κοινωνικού εξευτελισμού, κοινωνικής επίδειξης και κοινωνικής απομόνωσης.», είναι μία από τις βασικές απόψεις του για τη σύγχρονη κοινωνία του διαδικτύου και των διαφόρων μέσων δικτύωσης. Δε λέμε, κι εμείς συμφωνούμε ως ένα σημείο με την πεποίθησή του αυτή, μιας και κάπως έτσι χρησιμοποιούνται τα εν λόγω μέσα: για να καλύψουν τη ματαιοδοξία και την επιδειξιμανία των χρηστών τους, οδηγώντας τους πολλάκις στον εξευτελισμό ή / και την αποξένωση από την πραγματική ζωή, τους πραγματικούς κι όχι τους διαδικτυακούς φίλους. Ας μην παραλείπουμε, όμως, κι όλα εκείνα τα θετικά στοιχεία τους (δωρεάν επικοινωνία με άτομα που βρίσκονται σε μεγάλες αποστάσεις μεταξύ τους κ.λπ.). Ποιο είναι το κακό σε όλη αυτή την υπόθεση; Τι είναι αυτό που μας δείχνει και που πρέπει να σου δείξει ότι ο αγαπημένος σου είναι ελεγκτικός; Η πρόθεσή του πίσω από την προαναφερόμενη άποψή του. Η πρόθεσή του η οποία είναι να μην ασχολείσαι με facebook, instagram και τα λοιπά μόνο και μόνο για να μην αναρτάς φωτογραφίες και δημοσιεύσεις σου και τις βλέπουν άλλοι, για να μη βλέπεις εσύ φωτογραφίες και τα «νέα» άλλων ή, ακόμη χειρότερα, για να μην συνομιλείς κρυφά με οποιαδήποτε φίλη σου για κάτι που δε θέλεις να μάθει εκείνος ή με οποιονδήποτε άντρα για πονηρούς σκοπούς… Ένας καταπιεστικός σύντροφος είτε θα σου περάσει έμμεσα και σταδιακά τη δική του αρνητική στάση απέναντι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είτε θα σου απαγορέψει ρητά και ξεκάθαρα να διαθέτεις λογαριασμούς (social accounts). Ένα e-mail για τις υποχρεώσεις σου και πολύ σου είναι, άντε!
6)Ζηλεύει και μάλιστα σε σημείο παθολογικό
Ο Freud έχει διακρίνει τη ζήλεια σε 3 βασικές κατηγορίες: α) στη φυσιολογική που αποτελεί ανθρώπινο συναίσθημα το οποίο εμφανίζεται σε όλους σε διάφορες φάσεις της ζωής μας, β) στη νευρωτική που διακατέχει άτομα που κάνουν οι ίδιοι κάτι κατακριτέο (για παράδειγμα, ο άντρας που απατά τη σύντροφό του και λόγω δικών του τύψεων και ενοχών προβάλλει σε εκείνη συμπεριφορές δικές του όπως είναι η απιστία και οδηγείται στο να τη ζηλεύει έντονα) και γ) στην παθολογική ή, όπως αποκαλείται ευρέως, την αρρωστημένη ζήλεια που συνιστά ένα ψυχοφθόρο συναίσθημα για εκείνον που το βιώνει, δημιουργώντας του εμμονές σε σχέση με το τι κάνει η σύντροφός του. Ο καταπιεστικός σύντροφος, λοιπόν, είθισται να διακατέχετε από αυτή τη ζημιογόνο μορφή ζήλειας, την παθολογική. Πώς μπορείς να το αναγνωρίσεις; Θα σε κατηγορήσει ότι κοιτάς τον διπλανό σου στο κλαμπ ή τον όμορφο νεαρό της διαφήμισης στην τηλεόραση. Θα σου πει ότι έχεις ντυθεί πολύ προκλητικά, ενώ μάλιστα δε θα διστάσει να σου πει και το γιατί το έχεις κάνει αυτό: για να σε κοιτούν οι άνδρες στο δρόμο φυσικά! Θα σου πει ότι ο τρόπος που μιλάς και συμπεριφέρεσαι στο χώρο σπουδών ή στο χώρο εργασίας σου είναι επίσης προκλητικός με αποτέλεσμα να αφήνει περιθώρια στον τάδε συμφοιτητή ή στον τάδε συνάδελφό σου. Θέλεις κι άλλα;
7)Θέλει να γνωρίζει ανά πάσα στιγμή πού βρίσκεσαι και τι κάνεις
Χαρακτηριστικό γνώρισμα ενός καταπιεστικού συντρόφου αποτελεί αυτό ακριβώς, το να επιθυμεί και να επιδιώκει με κάθε τρόπο και μέσο να ξέρει πού είσαι και κάνεις επακριβώς. Παρόλο που δε συζείτε, ξέρει κάθε ημέρα τι ώρα ξύπνησες, τι έφαγες για πρωινό και μεσημεριανό, ποιον συνάντησες όταν πετάχτηκες στο ψιλικατζίδικο, … ακόμη και πόσες φορές πήγες τουαλέτα! Όταν βρίσκεσαι έξω δίχως τη φυσική παρουσία του, φροντίζει να καθιστά παρούσα μία «νοητή» θέση δίπλα σου: στο διπλανό κάθισμα του μετρό είναι εκεί νοητά για να σε αποτρέπει από το να γυρίσεις το βλέμμα σου πάνω σε κάποιον άλλον άντρα, στη διπλανή θέση στη σχολή είναι επίσης εκεί νοητά για να μην τολμήσεις και μιλήσεις στο συμφοιτητή σου που ο ίδιος έχει καταλάβει ότι ο τελευταίος σε γλυκοκοιτάζει κ.ο.κ. Σε παίρνει συνεχώς τηλέφωνα, σου στέλνει μηνύματα όλη την ώρα και απαιτεί κι από εσένα να έχεις αντίστοιχη συμπεριφορά και να φροντίζεις να βρίσκεστε διαρκώς σε επικοινωνία όταν δεν είστε μαζί, ενώ εσύ σαν υπάκουο στρατιωτάκι το κάνεις.
8)Κοιτάζει το κινητό σου
Για να ακριβολογούμε δεν κοιτάζει, αλλά ελέγχει ή ακόμη χειρότερα ελέγχει κρυφά το κινητό σου: ψάχνει τα μηνύματα και τις κλήσεις σου, τσεκάρει τα e-mail σου, ενώ εάν διαθέτεις κάποιο λογαριασμό σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης (facebook λόγου χάρη) εννοείται ότι θα το εξερευνά ενδελεχώς. Μα κι εσύ, γιατί έχεις fb; Δεν είπαμε ότι αποτελεί μέσο αποξένωσης και επιδειξιμανίας; Απενεργοποίησέ το όσο είναι καιρός! Χαχα
9)Σε επικρίνει και σε φέρνει σε δύσκολη θέση
Ένας καταπιεστικός σύντροφος ασκεί συχνά κριτική στο / στη σύντροφό του, φέρνοντας έτσι τον / τη δεύτερη σε δύσκολη θέση. Κάνει κάτι ο καλός σου; Αν ναι, μήπως έχει συμβεί να σε χαρακτηρίσει ως «μυγιάγγιχτη» ή «υπερευαίσθητη» όταν του παραπονέθηκες για την κριτική που σου άσκησε ή για τον προσβλητικό τρόπο με τον οποίο σου μίλησε για κάτι που είδε να κάνεις; Τότε οι πιθανότητες να είναι ελεγκτικός ο αγαπημένος σου πολλαπλασιάζονται επικίνδυνα…
10)Τέλος, για ό,τι έχει να κάνει με τη σχέση σας…
… θέλει να έχει οπωσδήποτε το πάνω χέρι, να λαμβάνει τις αποφάσεις, να είναι γενικώς υπεύθυνος. Για τα οικονομικά σας, το μέλλον της σχέσης σας, τα παιδιά σας, τη ζωή των παιδιών σας, τις βόλτες σας, τις διακοπές σας θέλεις να είναι εκείνος το άτομο που θα πάρει τις κατάλληλες αποφάσεις κι εσύ εκείνη που θα τον ακολουθήσεις.
4 Βήματα για να διαχειριστείς μία τέτοια κατάσταση
Βήμα 1ο: Αναγνώρισε το πρόβλημα
Ορισμένα από τα συνήθη σημάδια που δείχνουν ότι είσαι μαζί με έναν καταπιεστικό σύντροφο ή σύζυγο σου τα παραθέσαμε ακριβώς παραπάνω. Προσπάθησε να διακρίνεις εάν ο καλός σου είναι απλά ένας ερωτευμένος και στοργικός σύντροφος που σε αγαπάει και νοιάζεται υπέρμετρα για εσένα γι’ αυτό και ανησυχεί για τις παρέες σου και την εικόνα που παρουσιάζεις στην κοινωνία ή εάν είναι ένας καταπιεστικός σύντροφος που θέλει και επιδιώκει να ελέγχει τις κινήσεις σου και τη συμπεριφορά σου, να αποφασίζει για πράγματα που αφορούν και τους δυο σας, ενώ συγχρόνως σε ζηλεύει αρρωστημένα.
Βήμα 2ο: Αποδέξου το πρόβλημα
Αφού πράγματι διακρίνει ότι πιθανότατα η συμπεριφορά και δράση του καλού σου αναλογεί σε αυτήν ενός καταπιεστικού άνδρα, είναι απαραίτητο να κοιτάξεις το πρόβλημα κατάματα και να το αποδεχθείς. Να αποδεχτείς ότι ναι, πράγματι, είναι αυτό το συγκεκριμένο πρόβλημα και ο σύντροφός σου φαίνεται μάλλον να το διαθέτει, σύμφωνα με τις δικές σου βάσιμες υποψίες. Μην αρνηθείς σε καμία περίπτωση την ύπαρξη του προβλήματος αν διαπιστώσεις ότι ορισμένα ή όλα τα προαναφερθέντα σημάδια υφίστανται. Μην τα προσπεράσεις και μην εθελοτυφλήσεις, διότι κάτι τέτοιο μόνο κακό μπορεί να κάνει τόσο σε εσένα και στη σχέση σου μαζί του όσο και σε εκείνον μελλοντικά. Η αναγνώριση και η αποδοχή ενός προβλήματος, εν προκειμένω της καταπίεσης από πλευράς τους συντρόφου, συνιστούν τα θεμελιώδη στάδια / βήματα από τα οποία πρέπει υποχρεωτικά να διέλθει κάποιος (εν προκειμένω εσύ) όταν θέλει να επαναφέρει την ισορροπία, την υγεία και τη φυσιολογική ροή σε μία διαπροσωπική σχέση. Επομένως, μην υποβιβάσεις ποτέ τη σπουδαιότητα αυτών των δύο πρωταρχικών βημάτων.
Βήμα 3ο: Συζήτησε μαζί του
Η πρώτη δράση που καλείσαι να αναλάβεις εφόσον είσαι (σχεδόν) βέβαιη για την ύπαρξη του εν λόγω προβλήματος είναι να ανοίξεις έναν εποικοδομητικό διάλογο μαζί με τον αγαπημένο σου. Ξέρουμε ότι κάτι τέτοιο μπορεί να είναι λίγο ή πολύ δύσκολο από διάφορες απόψεις και για διαφορετικούς λόγους: μπορεί εσύ να είσαι διστακτική ή να φοβάσαι να του μιλήσεις μήπως εκείνος θυμώσει ή συμπεριφερθεί απρόβλεπτα, μπορεί από την άλλη εκείνος να μην είναι τόσο πρόθυμος να συζητήσει ούτε να αποδεχθεί ότι κάτι δεν πάει και τόσο καλά με τον εαυτό του και με τον τρόπο που συμπεριφέρεται στα πλαίσια της ερωτικής σας σχέση. Αυτά και άλλα τόσα συναφή ζητήματα δε χρειάζεται να σε πτοούν και να σε εμποδίζουν από το να σταθείς δυναμικά μεν όχι όμως επικριτικά δίπλα του και να του πεις ακριβώς τι έχεις διαπιστώσει, τι έχεις αντιληφθεί σχετικά με το τι πάει στραβά στη σχέση σας. Όποιες κι αν είναι οι αντιδράσεις του, εσύ είναι βασικό να επιμείνεις σε αυτό που έχεις παρατηρήσει και με το κατάλληλο λεξιλόγιο (χωρίς δηλαδή να τον κατακρίνεις, να τον φέρνεις σε δύσκολη θέση ή να τον προσβάλεις) θα του προσάψεις παραδείγματα από την καθημερινή του συμπεριφορά απέναντί σου που υποδηλώνουν ότι σε καταπιέζει, είτε το έχει συνειδητοποιήσει είτε όχι.
Βήμα 4ο: Ζήτησε τη βοήθεια ενός ειδικού
Ένας ψυχολόγος ειδικά εκπαιδευμένος στη συμβουλευτική ή / και στις διαπροσωπικές σχέσεις είναι αναμφίβολο ότι θα σου φανεί υπερ-βοηθητικός. Μπορείς μέσω τηλεφώνου (εάν εκείνος το δέχεται) ή μέσω μίας ή ολίγων συναντήσεων μαζί του να προσκομίσεις χρήσιμες συμβουλές και πρακτικές στην καθημερινότητά σου που αργά ή γρήγορα θα εξομαλύνουν την κατάσταση και θα επιδιορθώσουν το υφιστάμενο πρόβλημα. Επιπρόσθετα, μπορείς να προτείνεις στον αγαπημένο σου να επισκεφθεί εκείνος έναν / μία ψυχολόγο ειδήμων στο συγκεκριμένο πεδίο έτσι ώστε αφενός να του παρουσιάσει το πρόβλημα που έχει με την εξωτερική κι άρα αντικειμενική της οπτική γωνία αφετέρου να του υποδείξει ορισμένες προτάσεις που θα τον βοηθήσουν στο να ξεπεράσει το θέμα του για το καλό τόσο του ίδιου όσο και της μεταξύ σας σχέσης. Και, προς Θεού, μην θεωρήσεις ούτε εσύ ούτε εκείνος ταμπού την επίσκεψη σε ψυχολόγο. Ίσα – ίσα που στις μέρες μας θεωρείται πολύ χρήσιμη, ιδιαιτέρως σημαντική και εξαιρετικά εποικοδομητική.