Εκδίκηση στη σχέση – Ναι ή όχι;

«Οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος», αναγράφεται στην Καινή Διαθήκη, ενώ «Μία σου και μία μου» λέει μια κλασική παροιμία της χώρας μας, όταν αναφερόμαστε στην πράξη της εκδίκησης. Καταρχάς, με τον όρο εκδίκηση εννοούμε την ανταπόδοση του πόνου, της προσβολής, του κακού, της βλάβης ή/και της αδικίας σε εκείνον που μας έκανε κάτι αντίστοιχο. Η εκδίκηση στη σχέση είναι ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα, μιας και θα μπορούσαμε να πούμε ότι διαμορφώνει δύο ομάδες ανθρώπων, υποστηρικτών της και μη: από τη μία αυτούς που, επειδή απατήθηκαν, εξαπατήθηκαν, πληγώθηκαν και πόνεσαν από το σύντροφό τους, και καταστρώνουν ολόκληρο/α σχέδιο/α προκειμένου να του ανταποδώσουν τα ίδια ή και χειρότερα αισθήματα, και από την άλλη εκείνους που, παρόλη την όποια προδοσία που υπέστησαν από το ταίρι τους, η οποία σαφώς τους γέμισε με κακές σκέψεις, δεν επιθυμούν να προβούν σε εκδίκηση στη σχέση τους για ποικίλους λόγους.

Τι είναι η εκδίκηση στη σχέση

Ψυχολογικά στηριζόμενοι και προσανατολιζόμενοι,

  • η εκδίκηση στη σχέση είναι ένας αμυντικός μηχανισμός του οργανισμού, ένα εργαλείο ανακούφισης του ατόμου που πληγώθηκε, προσβλήθηκε, αδικήθηκε και πόνεσε από κάποιον άλλον. Ανακούφιση θιγμένου εγωισμού του. Ανακούφιση της τραυματισμένης και πληγμένης ψυχής του.
  • Παράλληλα, η εκδίκηση στη σχέση αποτελεί ένα αποδοτικό μέσο στην άμβλυνση των αισθημάτων μειονεξίας που το προδομένο άτομο πιθανώς να βιώνει. Παραδείγματος χάριν, μια γυναίκα που ο σύντροφός της την απάτησε με μία άλλη νεότερη, ομορφότερη ή «καλύτερη» είναι πάρα πολύ πιθανό να νιώθει μειωμένη και, κατ’ επέκταση, να κυριεύεται από το αίσθημα της ανταπόδοσης προκειμένου να καλύψει και να καταπολεμήσει ως ένα βαθμό αυτήν ακριβώς τη μειονεξία της. Για το λόγο αυτό, ωθείται στην υιοθέτηση της εκδικητικής συμπεριφοράς ώστε να δείξει τόσο στον εαυτό της όσο και στο (πρώην) ταίρι της ότι είναι και εκείνη εξίσου δυνατή και ικανή να τον πληγώσει, να τον πονέσει, να τον βλάψει και να τον προδώσει.
  • Επιπρόσθετα, η εκδίκηση στη σχέση συνάδει άμεσα με την προσπάθεια βελτίωσης της χαμηλής αυτοεκτίμησης του ατόμου που υπέστη κάποια βλάβη, κάποιον πόνο, κάποια πληγή. Όταν ένα άτομο αισθάνεται προδομένο από το σύντροφό του, αυτομάτως η αυτό-εκτίμησή του «πέφτει», η εκτίμηση και ο σεβασμός δηλαδή απέναντι στο ίδιο το άτομό του φθείρεται. Ως απόρροια αυτού, κλονίζεται και η ισορροπία μεταξύ αυτό-εικόνας / αυτό-αντίληψης και αυτό-εκτίμησης του ατόμου, μια διατάραξη που με τη σειρά της οδηγεί στη δικαιολόγηση και στην εκλογίκευση της επακόλουθης προτροπής του εαυτού για εκδίκηση στη σχέση.
  • Τέλος, η εκδίκηση στη σχέση σημαίνει για τον πληγωμένο αποκατάσταση του αισθήματος δικαίου, της δικαιοσύνης δηλαδή, όπως εκείνος πιστεύει. Πράττοντας κάτι ανάλογο με αυτό που του έκανε ο σύντροφός του και προκαλώντας του παρόμοια συναισθήματα με τα δικά του, εκτιμά ότι μπορεί να επαναφέρει και να αποκαταστήσει την κλονισμένη δικαιοσύνη.

Ποιοι ωθούνται στο να εκδικηθούν

Ασφαλώς, δε θέλουν ή, τουλάχιστον, δεν επιχειρούν όλα τα άτομα να εκδικηθούν το ταίρι τους που τους απάτησε, τους κορόιδεψε και τους τραυμάτισε ψυχολογικά. Ορισμένοι, ωστόσο, φαίνονται περισσότερο ευάλωτοι. Ποιοι είναι, λοιπόν, πιο επιρρεπείς στην εκδίκηση στη σχέση;

  • Τα άτομα τα οποία έχουν πολύ χαμηλή αυτοεκτίμηση και εικόνα για τον εαυτό τους.
  • Εκείνοι που κατακλύζονται από αισθήματα μειονεξίας και κατωτερότητας.
  • Αυτοί που βιώνουν μια δυσάρεστη ζωή, μια ζωή από την οποία δεν αποκομίζουν ευχαρίστηση και χαρά.
  • Οι άνθρωποι που δε ζουν ικανοποιημένοι, η ζωή τους δηλαδή δεν τους προσφέρει κάποια σημαντική ικανοποίηση, κάποια επαρκή -για τους ίδιους- ικανοποίηση.
  • Βέβαια, και όσοι έχουν ως στοιχείο του χαρακτήρα και της προσωπικότητάς τους την εκδίκηση, είτε ως εγγενές-κληρονομούμενο χαρακτηριστικό γνώρισμα είτε ως στοιχείο αποκτούμενο κατά τη διάρκεια της ζωής τους, δύνανται να προβούν σε εκδίκηση στη σχέση τους.

Μάλιστα, αξίζει να επισημανθεί ότι πολλές φορές συμβαίνει τα άτομα που έχουν υποστεί κάτι που τους στενοχώρησε, τους πλήγωσε, τους πόνεσε και τους έκανε να νιώσουν αφόρητα αδικημένοι, ωθούνται πιο εύκολα στην εκδίκηση στη σχέση όταν αυτός που τους προκάλεσε τα προαναφερόμενα είναι κοντινός τους άνθρωπος. Με άλλα λόγια, η εκδίκηση γενικά αποτελεί συνάρτηση του ποιος είναι εκείνος που σε πρόδωσε και σε τραυμάτισε ενδομύχως, του κατά πόσο αυτός είναι αγαπημένο σου πρόσωπο. Εύλογα, λοιπόν, όταν μιλάμε για την προδοσία, την απιστία και την πρόκληση πόνου από το σύντροφό σου, η εκδίκηση στη σχέση έχει περισσότερες πιθανότητες να εμφανιστεί. Αυτό συμβαίνει διότι το αγαπημένο σου πρόσωπο είναι εκείνο που έχεις βιώσει κοινές εμπειρίες, έχεις ανταλλάξει απόψεις, συναισθήματα και στιγμές και, συλλήβδην, έχεις στοιχηματίσει περισσότερο, και άρα η απόρριψη, η μείωση ή η πιθανή προδοσία του αφενός «σου κοστίζει πιο ακριβά» αφετέρου σου έρχεται απρόσμενα, εκεί που δεν το περιμένεις. Δικαιολογημένα, κατά μία άποψη, συνεπώς, ωθείσαι στο να τον εκδικηθείς, πιστεύοντας, όπως προαναφέραμε, ότι ανταποδίδοντάς του την προδοσία, την πληγή, το τραύμα, τη στενοχώρια, την απάτη, την απιστία, τη θλίψη,  την απόρριψη, τη μείωση κ.λπ. θα κατορθώσεις να επαναφέρεις την ισορροπία στο εσωτερικό σου, να αποκαταστήσεις τη μειωμένη σου αυτοεκτίμηση, να εξαλείψεις τα μειονεκτικά σου αισθήματα και να αποκαταστήσεις τη δικαιοσύνη μέσα σου.

Ας αναλογιστούμε, όμως, και την άλλη όψη του νομίσματος, την άρνηση δηλαδή της εκδίκησης υπό τις προαναφερθείσες συνθήκες. Δε νομίζετε ότι είναι καλύτερο να περάσουμε μια νύχτα εκνευρισμού και θυμού αποδεχόμενες τις προσβολές ή ό,τι ανάλογο υπέστημεν από το αγαπημένο μας πρόσωπο, από το να μετανιώνουμε μια ολόκληρη ζωή για την εκδίκηση που εν βρασμώ ψυχής πήραμε; Άλλωστε, η πιο μεγάλη εκδίκηση, η πιο μεγάλη τιμωρία είναι χωρίς καμία αντίρρηση η απουσία μας από το εν λόγω άτομο, η πλήρης αδιαφορία μας απέναντί του και η περιφρόνησή του εκ μέρους μας. Αντίθετα, η αυθόρμητη εκδίκηση στη σχέση με οποιοδήποτε τρόπο, πράξη ή ενέργεια δείχνει, θα λέγαμε, κατωτερότητα. Όπως εύστοχα ειπώθηκε από τον Ντιντερό, «Με τον όμοιό σας η εκδίκηση είναι αμφίβολη. Με τον ανώτερό σας είναι αφέλεια. Με τον κατώτερό σας είναι ανανδρία.» και από τον Βολτέρο, «Το να εκδικείται κανείς, ακόμη και τον εχθρό του, είναι κακό. Το να μην εκδικείται κανένα είναι ανωτερότητα.».

Εν κατακλείδι, δε χρειάζεται «για να τον εκδικηθείτε ούτε να πετάξετε ενθύμια και δώρα του ούτε να σκίσετε τις ζωγραφιές του και τα πόστερ που αγαπούσε ούτε να βάψετε τις κουρτίνες στο χρώμα που μισούσε», όπως λέει και το ελληνικό τραγούδι! Απλώς δείξτε μεγαλοψυχία, ψυχική δύναμη και αντοχή,  περιφρονήστε τον και αδιαφορήστε για ό,τι κακό σας προκάλεσε.

Σχετικά άρθρα
Τα καλύτερα